T. C. Fatih sultan mehmet vakif üNİversitesi LİsansüSTÜ EĞİTİm enstiTÜSÜ tarih anabiLİM DALI tarih programi yüksek lisans tezi

Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, sy. 1, Bahar, 2013, s. 272. 
59
Abdilkadir Özcan, a.g.m., a.y. 
60
Fahameddin Başar, a.g.m., s. 409. 
61
Osman Turan, İstanbul’un Fethinden Önce Yazılmış Tarihi Takvimler, Türk Tarih Kurumu 
Basımevi, Ankara, 1954, s. 67. Bu takvimler Osmanlı Devleti’nin ilk kronolojik tarihleri olması 
yanında Beylikler dönemi için de önem ihtiva eden eserlerdir. II. Murad döneminde yazılmış bahsi 
geçen takvimlerin neşirleri Nihal Atsız (1961) ve Osman Turan (1954) tarafından gerçekleştirilmiştir. 
Eserden yapılan alıntılar yazarın transkripsiyonudur.

---

31 
alınmasından…
62
şeklinde olmuştur. Bu takvimde ayrıca Beytü’l-Mukaddes’in 
yapılışından beri…
63
, Beytü’l-Mukaddes’in yıkılmasından beri…
64
şeklindeki 
ifadelerden Kudüs’ün, Beytü’l-Mukaddes’in tarihçilerin dikkat-i nazarında bir 
karşılığı olduğu anlaşılmaktadır. H. 848-849 tarihli takvimde, şehrin Kuds olarak 
anılmasının yanında aynı olayın H. 824 tarihli takvimde Beytü’l-Mukaddes olarak 
tanımlanması şehre atfedilen kutsiyetten ileri gelmektedir.
İlk dönem Osmanlı tarihleri içerisinde gazavâtnâme türünün en eski 
örneklerinden biri olan Gazavât-ı Sultân Murâd b. Mehemmed Hân adlı eserde 
Kudüs yazımının, giderek güçlenen Osmanlı tehdidine karşı İstanbul Tekfuru’nun 
aldığı önlemler etrafında şekillendiği görülmektedir. Nitekim bahsi geçen eserde, 
Osmanlı’nın genişlemesine engel olmak için yapılması gerekenler arasında 
Osmanlıları Kudüs-i Şerîf’e kadar sürmek de vardır. 
“Rumeli’nden Osman-oğlu’nu çıkarub andan sonra leşkerüniz dinlendikde 
yab yab Bursa’sını dahi alub Kudüs-i Şerîf’e dek zabt u rabt edesiz.”
65
İstanbul Tekfuru, Ungurus’a gönderdiği nâmelerde, Hz. İsa’nın dini için 
Osmanoğulları ve Karamanoğulları’nın arasına fitne sokmak dahil elinden gelen her 
şeyi yaptığını fakat asıl mukavemetin birlikte hareket edilirse verileceğini yazarak 
dindaşlarını Osmanlılara karşı savaşa davet eder.
66
Bu çağrı şu şekilde beyan edilir: 
“Rum-eli’ni başdan başa zabt u rabt edüp ol dînimiz düşmanlarını kimin 
kıralım ve kimin esîr-i bend-i zencîr edelim ve mescidlerine çanlar asub 
62
Nihal Atsız, Osmanlı Tarihine Ait Takvimler I, Küçükaydın Matbaası, İstanbul, 1961, s.19. 
Eserden yapılan alıntılar yazarın transkripsiyonudur. 
63
Nihal Atsız, a.g.e., s. 13. 
64
Nihal Atsız, a.g.e., s. 31. 
65