Tabiatshunoslik

G il tu p ro q li
y o k i
to sh lo q tu p ro q li 
c h o ‘llarning o ‘sim lik va h a yv on lari qum li 
c h o M d a
y a s h o v c h i
o 6s i m l i k
va 
h a y v o n la r d a n fa rq qilad i. G il tu p r o q li 
c h o N la r n in g ajoyib o ‘s im lik la rid a n biri 
k a vra k d ir
( 1 4 - r a s m ) . K a v ra k u c h id a g i 
sariq s o y a b o n — bu ka v ra k n in g gullaridir. 
B ular o ‘rn id a keyin u ru g ‘la r hosil b o ‘ladi. 
U r u g ‘d a n u n i b c h i q q a n k a v ra k g u lla -
g u n c h a 8—9 yil riv o jlan a d i, g u lla g a n d a n
va h o s il b e r g a n d a n k e y in e s a n o b u d
b o ‘la d i.
12 -rasm. Qo ‘shoyoq.
13-rasm. Dasht burguti.
14-rasm. Kavrak.
31

---

15-rasm. Jayron va qulon.
Bu y e rd a g i h a y v o n o t d u n y o s i h a m t u r l i - t u m a n . M a s a la n : 
uzunoyoq, yum ronqoziq, k a lta k esa k , ilon, tosh baqalarn i;
y irik
h a y v o n la rd a n esa 
jayron, oqquyruq, qulonlarni
u c h ra tish m u m k in
(1 5 -ra s m ).
Ba'zan tekisliklar asta-sekin ko‘tarilib borib, 
tog‘larga
ulanib ketadi.
O'zingizni sinang
I. Qanday joy tekislik deb ataladi? 2. Qanday tekisliklar boMadi? 3 .0 ‘zbekiston 
tekisliklarining ko‘p qismini nim alar egallagan? 4. C h o ‘l bahorda qanaqa 
ko‘rinishga ega bo'ladi? 5. ChoMda qanday o'simlik va hayvonlar yashaydi?
TEPALIK VA JARLAR
Eslab ко'ring-chi?
Tepalik nim a? T epalik qanday tuzilgan? T epaliklam ing yonbag‘irlari 
qanday bo'ladi?
0 ‘zbekistonda tepaliklari b o ‘lgan to g ‘ etaklari 
adirlar
deb ataladi. 
Bu yerlarda o d a m la r q a d im d a n lalmi b u g ‘doy, а ф а ekishadi. Bog6 va 
tokzorlar Ь а ф о qilishadi.
A d irla rn in g o 6sim lik va h a y v o n o t o la m i t u r l i - t u m a n b o 6ladi. 
A d ir la r h a m o ‘l k a m iz n in g te k is lik c h o ‘llari kab i e r t a b a h o rg i 
o 6sim liklar g u lla g a n d a, k o 6klam kezlari j u d a y a sh n a b tu ra d i. Y ozda
32

---

16-rasm. Tog'lar.
o ‘s im lik la r q u rib q o la d i, sh u tufayli bu j o y l a r so k in va b ir xil 
k o ‘rinish kasb etadi.
0 ‘zbekistonning tekisliklari va to g 6 etaklarida b o ‘ylamasiga ketgan 
chuqurliklar —