Tabiatshunoslik

Dashtlar o ‘m o n s \z
u n u m d o r qora tuproqli yerlar b o ‘lib, o ‘simliklar 
bilan qoplangan. Q ora tuproqda c h o ‘llaming gil t u p r o g i bilan qum
tuproghdagiga qaraganda chirindi ko ‘p b o ‘ladi. C hirindini dashtlarda 
c h o ‘llardagiga qaraganda a n cha ko ‘p b o ‘ladigan, h ar yili kuzda qurib 
qoladigan o ‘simliklar hosil qiladi.
D ashtlarda hayvonlar ju d a k o ‘p. Xuddi c h o l l a r singari, dashtlar 
h a m k e m i r u v c h i h a y v o n l a r -
sich qon , og'm axon
( 3 9 - r a s m ) ,
yumronqoziq, qo ‘shoyoqlar
makoni. Bular q a n ch a d a n -q an c h a g ‘allalarni 
kemirib, qishloq x o ‘jaligiga katta zarar yetkazadi. S huning u c h u n
ularga qarshi d o im o kurash olib boriladi. B unda yirtqich hayvonlar va 
qushlar o dam larga yordam beradi. U lar u c h u n kem iruvchilar lazzatli 
oziqdir. Kalxat va burgutlar dasht ustida kun b o 6yi parvoz qilib, o ‘lja 
k o ‘zlaydi. Kemiruvchilarni 
tulki
h a m ovlaydi.
D asht o ‘tlari orasida turli xil qushlar -
bedana, kaklik
berkinib 
yotadi. Bu yerda ular m o ‘l-kobl oziq va dushm anlardan saqlab turadigan 
ishonchli pa n o h topadi.
D ashtlarda 
b o ‘ri, quyon
va 
bo ‘rsiq
yashaydi. Q o zo g‘istonning ju d a
keng dasht-qirlarida 
saygbqlar
o ‘tlab yuradi.
D asht yerlarining deyarli h am m asi haydalib, ularga ekin ekiladi. 
M axsus qoldirilgan kichik-kichik yerlardagina yovvoyi dasht tabiatini 
k o ‘rish m u m kin.
59

---

39-rasm. Dasht hayvonlari: 1-og‘maxon; 2-cJala sichqoni.
D ashtlarda o d a m la r q a d im zam o n lard a n beri dehqonchilik bilan 
shug‘ullanib keladi. Bu yerdagi eng katta m aydo nlar b u g ‘doy ekishga 
ajratilgan.
Bug‘doy u n u m d o r dasht yerlarda yaxshi hosil beradi. U faqat bizda 
em as, balki b u tu n Yer yuzidagi xalqlarning asosiy riz q -ro ‘zidir.
D a s h tla rd a sabzav ot, ta rv u z , m a k k a jo ‘xori va k u n g a b o q a r d a n
yuqori hosil yetishtiriladi.