Tairova m. M., Abdulloev a. J. Logistika

Yetkazib beruvchilarni rivojlantirish. Ta'minlovchini baholab, 
ijobiy va salbiy tomonlarini aniqlagandan so'ng, savol tug'iladi: ushbu 
yetkazib beruvchini o'z manfaati yo'nalishi bo'yicha qanday 
integratsiya qilish kerak? Chora-tadbirlar kompleksi juda xilma-xil 
bo'lishi mumkin - moliyaviy va muhandislik yordamidan tortib, 
xaridor tomonidan yetkazib beruvchiga zarur tayyorgarlikni o'z ichiga 
olgan holda, elektron ma'lumotlarni uzatish formatini oddiy o'zaro 
muvofiqlashtirishgacha. 
Yetkazib beruvchi bilan muzokaralar. Ushbu bosqich har ikki 
tomon uchun maqbul shartlar va narxlarni belgilash maqsadida 
muzokaralarni, shuningdek yetkazib berish shartnomasini ro'yxatdan 
o'tkazish va belgilashni o'z ichiga oladi. 
Bir nechta muzokaralar strategiyalari mavjud. Keling, ulardan 
ba'zilarini ko'rib chiqaylik: 
1. Yetkazib beruvchi o'z hujjatlarini iste'molchiga ochadi; 
shartnoma narxi cheklangan vaqt va cheklangan miqdordagi 
materiallar 
uchun 
belgilanadi; 
belgilangan 
xarajatlar 
va 
harakatlanuvchi narxlarga asoslanib, mehnat xarajatlari va yetkazib 
beruvchidan olingan materiallar narxining o'zgarishini aks ettiradi. 
Bu iste'molchilar uchun mavjud bo'lgan xarid bozorlarida 
muzokaralar paytida amaldagi narxlar va indekslar to'g'risidagi e'lon 

---

106 
qilingan ma'lumotlarning tahliliga asoslangan. Raqobatbardosh 
narxlar ko'plab yetkazib beruvchi firmalar uchun ushbu firmalarning 
xizmatlaridan foydalanadigan xaridorlarning ko'pchiligiga nisbatan 
odatiy narx siyosatidir. Shuni esda tutish kerakki, raqobatbardosh 
narxlar xaridor va yetkazib beruvchi o'rtasida uzoq muddatli 
munosabatlarni o'rnatishga yordam bermaydi. Ulardan foydalanish 
narxlarning muhim muhandislik o'zgarishlariga (yetkazib beruvchi 
va iste'molchi o'rtasidagi), yetkazib berishning sifati va o'z vaqtida 
bajarilishiga bog'liqligini aniqlashda ba'zi qiyinchiliklarni keltirib 
chiqaradi. 
2. Kombinatsiyalangan foydalanish. Yetkazib beruvchi va xaridor 
ma'lum miqdordagi yetkazib beruvchining xarajatlarini ko'rib 
chiqishga rozi bo'lganda; xom ashyo tannarxi bo'yicha ba'zi bozor 
ma'lumotlarini qabul qilish; yetkazib beruvchi "raqobat muhitida 
qolishiga" rozi bo'lish. 
Yetkazib beruvchini tanlashda siz quyidagi usullardan birini 
ishlatishingiz mumkin: 
1. "Ideal ta'minotchi" usuli - ideal yetkazib beruvchining 
ko'rsatkichi aniqlanadi va yetkazib beruvchilarning har biri ideal 
bilan taqqoslanadi. 
2. Ustuvorlik - yetkazib beruvchilarning ish natijalari asosida ular 
aslida baholanadi. Buning uchun: