Талаб ва таклиф назариялари. Бозор мувозанати. 1-§. Талаб ва унинг ўзгарувчанлиги. Талаб эластиклиги


Download 0.87 Mb.
bet4/14
Sana16.04.2023
Hajmi0.87 Mb.
#1358569
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14
Bog'liq
Talab va taklif nazariyasi. Bozor muvozanati

i
ED = Q1 : I1 ;
Q0 I0
Бунда i0 — income харидорлар даромади.
Кўпгина товарларга талаб даромад билан тўƒридан-тўƒри боƒлиќ. Яъни даромад ўсиши билан талаб ортади. Лекин айрим Џолларда аксинча бўлади.
Масалан, ёмон сифатли товарларга талаб ќисќаради. Ундан таш-ќари, илгари кундалик эЏтиёж молларини энг арзонини харид ќи-либ кун кечирган бўлса, энди бошќа турдаги айтайлик гўшт, сариёƒ, пишлоќ кабиларни сотиб олишга ќурби етадиган бўлади.
Даромадларнинг ўзгаришига кўра эластиклик коэффициенти ќандай товарга талаб ўзгаришини кўрсатади.
Билвосита эластик талаб Товарлар дунёси ранг-баранг бўлиб, баъзилари бир-бирини ўрнини босиши, бошќалари эса бир-бирини тўлдириши учинчилари эса мустаќил бўлиши мумкин. Масалан, кофенинг нархини кўтарилиши, чойга талабни оширади. Фотоплёнкага нарх ошиши фотоаппаратга талабни камайтиради. Масалан ручкага нархни ортиши, гўштга бўлган талабни ўзгартирмайди, чунки улар мустаќил товар. Булар албатта эластиклик коэффициентига таъсир ќилади.
Бир товарга бўлган талаб эластиклигини бошќа товар баЏосига нисбати билвосита эластиклик коэффициенти деб аталади. Билвосита эластиклик коэффициенти бир(i) товарга талабни ўзгариши иккинчи (j) товар нархини ўзгаришига нисбати тарзида Џисобланади.
p
Eij = ΔQi : ΔPj ; ёки ed(Pj)= dQDi : Pj
Qj Pj dPj QDi
Мустакил товарларда эса бевосита эластиклик коэффиценти нолга тенг.
Эластиклик коэффициентининг ўзгаришига кўра ишлаб чиќаришга «сигнал» кетади.
Талабнинг маълум нарх ўзгаришида эластик ёки ноэластик бўлишига ќуйидаги омиллар таъсир ќилади:
*ўринбосар товарларнинг кўп ёки камлиги;
*истеъмол бюджетида шу товарнинг ќандай улушга эга эканлиги.
*нарх ўзгаришига кўникиш учун зарур ваќт;
*кундалик зарур эЏтиёж молларими ёки зебу зийнат эканлиги ва бошќалар.
Шундай ќилиб, талаб эластиклиги ќатъий эластик талаб билан ќатъий ноэластик талаб ўртасида тебраниб туради.
Айрим иќтисодий адабиётларда эластикликнинг ана шу тўрт кўриниши бошќача номланади:
1. Ћаддан юќори эластик талаб.
2. Юќори эластик талаб.
3. Паст эластик талаб.
4. Ноэластик талаб.
Кўриниб турибдики, бошќачароќ ифодалангани билан маъноси бир.
Т

Download 0.87 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling