Ta’lim va taraqqiyot

 Namangan davlat pedagogika instituti “Ta’lim va taraqqiyot” ilmiy-uslubiy jurnali
2023-yil 4-son. ISSN: 2992-9008. UDK: 37
 
112 
rivojlanishi hamda ruhiy kamolotga erishishning harakatlantiruvchi kuchlari 
haqidagi nazariyaga tayanadi. Logopediya umumiy anatomiya va fiziologiya, nutq 
mexanizmlari, nutq jarayonining bosh miyada sodir bo‗lishi haqidagi, nutq 
faoliatida ishtirok etadigan analizatorlarning tuzilishi va harakatga kelishi 
toʻgʻrisidagi bilimlardan foydalanadi. 
Nutqdagi nuqsonlarning alomatlarini, ularning etiologiyasi, mexanizmlari, 
nutq faoliyati buzilishi tarkibida nutqiy alomat bilan nutqsiz alomatning 
munosabatini bilish uchun logopediya boshqa fanlar bilan hamkorlikda ish 
yuritadi. Jumladan, u tilshunoslik, otorinolaringologiya, psixolingvistika, umumiy 
psixologiya 
va 
maxsus 
psixologiya, 
psixodiagnostika, 
nevropatologiya, 
psxiopatologiya, oligofreniya klinikasi, pediatriya bilan uzviy aloqada ishlaydi.
2001 yilda YUNESKO ―Ta‘lim hamma uchun‖ dasturini qabul qiladi. Birlashgan 
Millatlar tashkilotiga a‘zo bo‗lgan barcha mamlakatlar, shu jumladan O‗zbekiston 
Respublikasi ham, ushbu dasturga imzo chekkan. Global, keng miqyosda ―Ta‘lim hamma 
uchun‖ (―Обучение для всех‖) dasturining joriy etilishi YUNESKO tomonidan boshlab 
yuborildi. O‗zbekistonda «Ta‘lim hamma uchun» milliy dasturi 2005-yili dekabr oyida 
qabul etildi. Shu davrdan beri uni joriy qilish ishlari bosqichma-bosqich amalga 
oshirilmoqda. Hozirgi kunda davlat tomonidan inklyuziv ta‘lim haqidagi hujjatlar 
rasmiylashtirilmoqda, hayotiy zaruriyatlardan kelib chiqqan holda turli nodavlat 
tashkilotlar chet ellarda bu ishlarning ahvolini o‗rganib chiqib, inklyuziv ta‘limning ayrim 
turlarini joriy etmoqdalar. O‗zbekistonda YUNESKOning ta‘lim bo‗yicha maslahatchisi 
yordamida Respublika ta‘lim markazining maxsus ta‘lim bo‗limi a‘zolari, ―Oila‖ Ilmiy 
pedagogik markazi, ―Nogiron farzandli ayyollar‖ jamiyatlari, ‖Umr‖ markazi, ‖Улыбки 
детям‖ xalqaro jamiyatining O‗zbekistondagi guruxi (Lorans Mirelett – direktori), ‖Umid‖ 
markazi, (Maxmudova N.M – direktor), xalqaro ―Operation Mercy‖ tashkiloti (direktor – 
Andreya Vogt), ―Кенес – центр реабилитации и трудовой адаптации‖ (direktor – 
Suleyeva M.M.), ―Beg‗uborlik – ijtimoiy birlashma‖ (raisi – Abdubekova D.N), ―PEGAS 
AL-FALAK‖ markazi (direktor – Aminova V.Y.) ―KRIDI‖, ―Feniks‖ markazi (direktor – 
Yusupova G.S. Navoi viloyatida), Respublika Ijtimoiy adaptatsiya markazi va boshqalar 
talaygina muvaffaqiyatlarga erishmoqdalar
[3]
. 
Surdopedagogika boʻyicha ilmiy tadqiqotlar Oʻzbekistonda Toshkent Davlat 
Pedagogika Universitetining defektologiya fakultetida olib boriladi. 
Oʻzbekistonda 
oligofrenopedagoglarni 
Toshkent 
Davlat 
Pedagogika 
Universiteti va Toshkent Davlat Pedagogika Institutlarining defektologiya 
fakultetlari tayyorlaydi. Oligofrenopedagogikaga oid tadqiqot ishlari Oʻzbekiston 
Pedagogika Fanlari Ilmiy Tadqiqot Institutida,Tohkent Pedagogika Instituti va 
ayrim pedagogik institutlarning defektologiya kafedralarida olib boriladi. 

---