Ta’lim va taraqqiyot

 Namangan davlat pedagogika instituti “Ta’lim va taraqqiyot” ilmiy-uslubiy jurnali
2023-yil 4-son. ISSN: 2992-9008. UDK: 37
 
14 
ўқитувчиларини тасвирий санъат орқали санъатшунослик асосида бадиий-
эстетик компетентлигини ривожлантиришга доир турлича ѐндашувлар табиати 
ва имкониятларини таҳлил қилиш билан бевосита боғлиқдир.
Тасвирий санъатга ўргатиш бўйича дастлабки маълумотлар ХIV-ХV 
асрлардан бошланган. Ўтмишнинг буюк рассомлари аниқ фанлар соҳасида 
эришилган ютуқларни тасвирий санъатда қўллашга интилиб келишган. 
Тасвирий санъатни ўқитишнинг замонавий методикасининг асосий қонун-
қоидалари тасвирий санъат соҳаси усталари ижоди ва уларнинг фикрлари, 
ҳамда таълим тарбия назарий ва амалий билимлари асосида шаклланган.
Олий таълим тизимида тасирий санъат ўқитувчиларини тайѐрлаш 
масалалари бўйича С.Абдирасилаов, Н.Талипов. У.Нуртаев. Н.Ойдинов, 
Б.Ориповлар қатор тадқиқотларида кўришимиз мумкин. Таълимда фанлараро 
муносабатларни амалга оширишнинг турли жиҳатлари тадқиқотларда 
келтириб ўтилган бўлиб, уларда ўқитишда реал дунѐ ўртасидаги 
муносабатларни акс эттиришнинг объектив эҳтиѐжи асослаб берилган.
Фанлараро 
муносабатларнинг 
мафкуравий 
функцияси, 
талабалар 
ривожланишидаги роли очиб берилган, фанлараро муносабатларнинг 
талабалар ўқув-билиш фаолиятини ривожлантиришга ижобий таъсири қайд 
этиб ўтилган ва турли мезонлар (асослар) бўйича фанлараро муносабатлар 
таснифи, шунингдек мувофиқлаштирилган ўқитиш методологияси ишлаб 
чиқилган.
Мутахассисларни касбий тайѐрлашда фанлараро ѐндашувни қўллаш 
зарурлиги шундаки, жамият ривожланишини ҳозирги босқичида илмий 
билимларни интеграциялаш тенденцияси тобора кучайиб бормоқда ва бугунги 
кунда деярли барча муҳим муаммолар мажмуавий тавсифга эгадир. Тасвирий 
санъат ўқитувчиларини тасвирий санъат орқали санъатшунослик асосида 
бадиий-эстетик компетентлигини ривожлантиришда орқали турли илмий 
соҳалардаги билимлардан мобил фойдаланишга қодир мутахассисларга эҳтиѐж 
ортиб бормоқда. Бундай мутахассисларни тайѐрлашда тафаккур тизимларини 
ривожлантириш, объектни унинг кўп томонлама алоқалари ва муносабатлари 
бирлигида кўриш қобилияти муҳим аҳамиятга эга. Бундан ташқари, ўқув 
фанлари ўртасидаги ички интеграцияни таъминлаш ўқув жараѐнини тўғри 
ташкил этиш, унинг тизими, мантиқий ва илмий йўналишни ўзгартириш учун 
аҳамиятлидир. Натижада билим нафақат аниқ, балки умумлаштирилган 
бўлиб, бу тасвирий санъат ўқитувчиларини тасвирий санъат орқали 
санъатшунослик асосида бадиий-эстетик компетентлигини ривожлантиришда 
мазкур билимларни янги ҳолатларга ўтказиш ва уни амалда қўллаш 
имкониятини беради. Фанлараро муносабатларни амалга оширишнинг 
дидактик афзалликлари ахборотдан оқилона фойдаланиш, уларнинг 

---