Ta'limi vazirligi 0 ‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi asqar n ig ‘m atov

Nazariy qism. Ekoturizm — m u staqil fan sohasi
21
hayvonot dunyosi yashaydigan va oziqlanadigan yoki o'simlik dunyosi 
tarqalgan arealni saqlab qolish maqsadida bufer tegralari, ya’ni qo‘riq- 
lanadigan hududlarning atrofidagi tabiiy zonalar belgilanadi.
Mazkiir hududlarni ifodalashda «yovvoyi» so‘zini ishlatish bizning- 
cha о rinli emas. Chunki, birinchidan, yovvoyi tabiat bo£lmaydi yoki 
uni shunday atash fanda qabul qilinmagan. Tabiiy holda saqlanib qolgan 
atrof-muhit, hududlar yoki mintaqalar deb atagan m a’qul. Ikkinchidan 
sof holda yovvoyi tabiat Arktikaning о l a sovuq hududlarida ham ’ 
Amazonkaning qalin chakalakzorli o'rmonlarida ham deyarli saqlanib 
c]o magan. Ular ozmi ko£pmi antropogen ta’sirga uchragan.
I—2-sinfga taalluqli ekoturizmga quruqlikdagi hududlar bilan 
b
11
qatorda qo £riqlanadigan yoki qo'riqlanmaydigan suv akvatoriya- 
an ham kiradi. U m um an olganda, ekoturistik sinflarni «Avstra- 
tyacha» yoki «Shimoliy amerikacha»... modellarga ajratish odat tusiga 
cuib qolgan. Chunki, ekoturistik sinflarning chegarasini belgilab 
chiqish yoki ularda olib boriladigan ekoturlarning mazmun-mohiyati 
hcvosita mintaqaviy va mahalliy sharoitlardan kelib chiqqan holda 
amalga oshiriladi.
M adaniy landshaftlardagi ekoturlar saqlanib qolgan tabiatdagi- 
sidan keskin farq qiladi. Ushbu sinfdagi sayyohlik ko‘pgina hollarda 
boshqa turdagi turizm bilan birgalikda qo‘shib olib boriladi. Qadimiy 
sliaharlar va ularning atrofida u tarixiy turizm bilan, qishloq xo‘jaligi 
keng tarqalgan va rivojlangan hududlarda agroturizm bilan birgalikda 
olib boriladi (buni keyingi m avzularda yoritilgan Italiyadagi 
«Agroekoturizm» misolida ko'rib chiqish mumkin). Bu sinfga turizm- 
ning ekologiyaga yo'naltirilgan juda k o £p tarm oqlarini kiritish 
mumkin. M asalan, «Italiyacha agroekoturizm», «Nemischa samo- 
lyotdagi ekoturizm» kabi modellar.
Madaniy landshaftlarni ko‘pgina hollarda madaniylashtirilgan 
landshaftlar deb ham ataydilar. Turizm sohasidagi ta ’limda uni oddiy 
va sodda qilib madaniy landshaftlar yoki hududlar deb atagan m a’qul 
C-hunki, h u d u d la r yoki lan d sh aftlar yo m adaniylashgan yoki 
madamylashmagan b o £ladi. Albatta, ularni madaniylashish daraja- 
siga qarab yana sinflarga yoki guruhlarga ajratish mumkin. Lekin 
hunday tasmflash sinfga nisbatan quyiroq taksonomik (tasniflash) 
darajada amalga oshiriladi.
Ekoturizmni ko'rm ishlari bo'yicha sinflarga ajratishda ularning 
maqsadi va sayohat olib boriladigan obyektiga qarab tasniflanadi.

---