Ta’minot, boshqaruv va h k. ham mavjudligi bilan

Neokeynschilar nazariyalari. J.M.Keynsning izdoshlari 
o‘tgan asrning 50-60-yillarida uning nazariyasiga dinamik 
elementni joriy etdilarki, bu narsa ularga iqtisodiy o‘sish 
nazariyasini yaratishga imkon berdi. Bu nazariyada ko‘pgina 
mamlakatlarning iqtisodchilari (AQShdan – A.Xansen, S.Xarris; 
Buyuk Britaniyadan – R.Xarrod, A.Ilersik, A.Pikok; Fransiyadan – 
F.Perru; Germaniyadan – F.Neymark va boshqalar) tomonidan 
ishlab chiqilgan moliyaviy konsepsiya muhim o‘rinni egallaydi. 
Ular fiskal antitsiklik nazariyaning yaratilishini nihoyasiga 
yetkazdilar. Bu nazariyaning mohiyati balanslashtirilgan iqtisodiy 
taraqqiyot maqsadlari uchun davlat daromadlari va xarajatlaridagi 
o‘zgarishlarga borib taqaladi. 
Neokeynschilar samarali talabga erishishning usuli sifatida 
“defitsitli moliyalashtirish” g‘oyasini olg‘a surdilar. Ular davlat 
qarzlarining o‘sishini inobatga olmagan (davlat qarzlarini o‘sishi 
bilan hisoblashmagan) holda davlat katta xarajatlarining zarurligini 
isbotlab berdilar. Biroq xronik xarakter kasb etgan katta 
miqdordagi byudjet defitsitlari iqtisodchi olimlarning ma’lum bir 
guruhini, shu jumladan Stokgolm maktabi vakillarini (E.Lindal, 
G.Myurdal va boshqalar), byudjetga oid muammoni yangicha hal 
etishga majbur etdi. Bu maktab vakillari “byudjetni tsiklik 
balanslashtirish”, ya’ni byudjet daromadlari va xarajatlarini 
iqtisodiy tsiklga moslashtirish nazariyasini taklif etdilar. Bu 
nazariyaga muvofiq iqtisodiy inqiroz paytida vujudga kelgan 
byudjet defitsitini davlat iqtisodiy o‘sish davrida paydo bo‘ladigan 
ortiqcha imkoniyatlar hisobidan qoplashi kerak. Ana shu 
tavsiyanomalarga rioya etgan holda bir necha kapitalistik 
mamlakatlarning hukumatlari tsiklik tartibga solishning maxsus pul 
fondlarini yaratdilar. Bu pul fondlarining mablag‘lari iqtisodiyotning 

---

190 
boshlandi. Jahon iqtisodiy inqirozi yillariga (1929-1933 yillar) kelib 
bu jarayon yanada kuchaydi.