Танланган асарлар

М аҳбуба Қодирова
1 А. М у х т о р о в . Д и л ш о д , 36 бет.
10
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Д И Л Ш О Д Н И Н Г У З Б Е К Т И Л И Д А Г И
« М У Ҳ О Ж И Р Л А Р Т А Р И Х И » А С А Р И 1
3
1232 ш аҳ а н ш о ҳ я ъ н и У м архон ш ах а р
қ ам а л н д и н
сунг Ч а ҳ о р с у ғ а ю з бек у р у ғ л а р и н лан м а ш в а р а т қил- 
м о қ ў л у б , т ал о т у м у л я м н н д а м а з к у р б е к л а р с ар к а ш - 
л и қ в а боиси и ҳтн ёт ў лғон и д и н С а р н м со қ б ск ю з Амнр 
ғ а р о т и ға бош к ў тар м и ш . А иднн А м нр д а р ғ а з а б ў л у б , 
би р м и н г икки ю з ўн уч кнш иии д о р ғ а о сд у р у б , м азк у р
ф о ж и а и тў ф о и н и « И б р ат » д ед н . 
А л қи сса ў ш ал тўф он 
тар и х и д и н буён У р а те п а чорсуси « И б р ат » иом олди .
4
Ж а зо д и н б оқи й қ о лғон ж а м и х алой и қн н пойлуч, сар - 
л у ч Б е к а т чўли б и лан Ф ар ғо н а з а ч и н и ғ а итоб а й л ад н . 
К ам и н а ўн еттн ёш ш у олом он ич и н д а ю р у б қо ш қ о р
эр д и м . В о л и д а 
б ечорам уч йил 
и л гар и в а б о д а ф авт 
бўлғон в а қ и б л а го қ ў л д у р у л у б , « К а л л а М а н о р а » га к ал -
1 Ҳ ар бир тек ст теп аси га қў й и л ган р а қ а м
Д и лш о д - 
нинг «Т ар и х и м у ҳ о ж и р о н » а са р н га
қў й и л ган саҳ и ф а- 
л ар д и р .
II
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

л аси қўю лғон . Мам у й и м и яд а Оир г ар и б тўқсон ёш ли қ 
Пиби Н од и ра и лан қ о л го н врдук. Ёв б о с қ о н д а к а т г а Би- 
б и ж о н и н мени ж а г о р а г а ёш у р ғо н эрди.
5
Хон сар б о зн мени ж а г о р а л н н ч и қ о зу б о л д и в а Г>и- 
бимни ж а ғ о р а ғ а солуО, мени ҳ а й д а б Ч а ҳ о р с у в ғ а г а л а ға
қўш д и . Т о ҳо л о б е ч о р а қ ар и бибим ҳоли н а бўлгоиикл 
бнлмакман.
Л л қн сса Ф зр ғо н а с а ф а р ғ ш ҳ а м м а и зди ҳом н н қўш оқ 
қи ли б ҳ а й д а ғо н
эр д и л а р . А м ир л а ш к а р и о р қ аси д о га 
т ў зо и и чинд а к ў зл а р и чан гл и н оғруб, ё ш л а р зў р -б азў р
ю р го н д а қ а р и ва б ем о р л ар а ф то н -х езо н в а ко л вн ва 
ҳ а з о р азоб ...
6
К ам и н а 8аи ф ан б е ч о р а ф а р о м у ш этиб, И б рат мах,а.
1
- 
л аси н и т ас в н р қи лм оғон с а б а б л и қ б о з бу с р д а кслтурур- 
м ан : И б р а : м ав зу и зў р т о л д а р а х т л а р т а г и а а , ўр то ли қ- 
д а сар о й ч а ном б о сту р м а, т ах м н н а н чор ях т а н о б кат та- 
г.иқдя, ичн беҳи соб у с т у н л а р и л а н т ў л а сам о в о р қўю лгоя 
с р эрд н . И б р ат а т р о ф н д а б о з уч ш ун доғ ки чикроқ... Иб- 
р а тн н қ к б л а т ар а ф н д о ғн м а с ж я д б о л о х о н аси о с тн д а су- 
в о р а, А м ир ва с а р к а р д а л а р в а ҳ а м в о р оф тоб, бн р та- 
р а ф а а қ атл и ом...
7
со й д а ҳнсобсиз дор ёғоч, қ а д д и уч газ, бош и б ед ак а 
осад у р ғо н ш ак л и а а эрдн.
Б оз к елд ук м а қ с а д га . 
М ппг аэо б
в а уқубат.чарда 
Х ў қ ан д га дох и л бўл у б , богн А м ир ичидин ў ту б , арк 
т а р а ф ж и л о в х о и а д а а сн р л а р н я ичидин уч қиэни а ж -
12
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

р а ту б , би эии ҳ а р а к ғ а к и р гу зд и л а р . Қ олгон ха.ю й н қ н »
У гту з А д р ға ҳ а й д а ғ о и э к а н л а р . А л а р м у д д а г и егги йил- 
д н н сўнг
6
0қ 
у й л у к
я ь к и
чод и рн и ш н н лн кди н
х а л о с
ўлиб. 
ш аҳ р бино қ и л и б д у р л ар . М а зк у р ш аҳ р иоми Ш аҳрихо.ч 
ото лу б д у р .
Б и з уч қизн и ҳ а р а м д а уч кун д а м б ср и б , а н и н
сўнг м аи и ш аҳ а ш и о ҳ ч о р л а б в а гар м о б а ға ки рутуб, ан- 
дн н т о за м ал н к о н а л и б о с л ар и л а я с ан ту р у б , гарм оба* 
дни ч ккозуб , хои ҳ у з у р и га ки ри тгон В ола қ ай ту б чиқлн. 
Хои у зу н б ў й лу қ , қ о р я с а қ о л қиэил ю з
9
ўнг ю зидпгн ф а ш ш а х ў р д а
ниш оии 
м аъ л у м , эгн и д а оқ 
к ў й л ак в а к о р ж о м а устн д и н ж и га р р а н г д у х о б а ри м у кий- 
ган э р а и . М еидии т а в а л л у д ж о й иа а в л о д су р о ғ қнлиб, 
б а ъ д а з ш о и р л и қ б о р а си д а с ав о л этд и . Б о в у ж у д ш еъ р ға 
ҳирсим б ўлуб , б о з то р ту н у б , о д о б с а қ л а б
тўхтади м . 
Ч арокн м а а А м ир У м ар х о к у л у ғ
ш инр эрм н ш д е га н
о в о заи и борҳо а н гл а го н эр д и м , Ш ул с а б а б н н д ам ад и м .
10
Л о ж а р а м хон б о з м у б о л а ға қ в л у б : «Б и р ан о р кўргуэуб, 
5у а и о р га на д ею р сан ?» дедн .
— Ичин қ о н ғ а т ў л д у р у б с ан ,— дед и м .
Хои қ а р с а к чолди, м аҳ р ам и ки рди в а Хон буй руги 
и лан м ан и чи қориб, боэ ў ш ал
ҳ у ж р а д а
еш унтуруб, 
б о з ў э либосим нн кийгуэуб , ю зу м ға ул к ар б о с парчани 
чаш м б ан д қ и л д у р у б ў р д а н и кун чн қоридоғи сар б о з л ар
д ар в о заси д и н ярим кеч ад д чиқоруб...
13
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

13
...бу ҳ а м м а м и э н и о ё ғ я л а н г ҳ а й д а д и л а р . М ен тўғрн 
ч яр о г н ам о сн ўл ғо н м а н зн л ға б о р д у м . У р д а ялан ги д и н
ў т у б , ё р у ғ е р г а сту б , г а р н о б а гу л х а н и н и к ўрд и м . Ан- 
д н н ч е т р о ц д а б и р қ а р о б а н гн х о н а ға кириб, ў т т у з чоғ- 
л у қ р и н дкн к ў р д у м в а ў з ҳ оли м ди н б е х а б а р б ў л у б йиқи- 
л н б д у р м ан . Б о э ҳ уш ёр б ў л ғ о и н м д а ул ж а м о а т ш айхн 
т урки й сав о л қ н л д и . ҳом уш т у р д у м
в а ф орси й сав о л
б е р г а н д а « О м а д а м » р а д и ф л и қ форсин
14
ғ а з а л ай тд и м . А нднн сўнг ш ай хи
ри и д и ш о р аси нлан 
би р сўф н м ан н б о ш л аб , а зо н д и н и л гар и иккн 
сойдин 
ў губ , Х о ж а К а л о н тў р а м а ҳ а л л а с и г а етд у к . М ас ж и д д и »
икки ҳ а вл и я қ и н р о ц д а эш ик қ о қ у б , м ен га и ш о р а к,илди. 
Кирдим , а м м о с а ҳ а р в а қ т д а р в о з а н и о ч и қ ли ги га т а а ж - 
ж у б қ и л д и м . Ул кичик ҳ а вл и т ў р н д а икки уй в а чап 
т а р а ф д н н қ у р ъ о н т и л о в а т о в о зн эш н ти л д и . Унг т ар аф - 
доғи
17
ў ш ал и н гр ағо н у й д а ҳам ж н н ч и р о ғ н и м ж он ёнор экаи. 
К нрднм . Бир к ек са а ё л д о к а ға к аш т а т н к а р эрд и . Са- 
л о м ға ал ей к оли б, т у р к с ў й л ад и , м ан б и л м а д к м . Блс 
ф орсий чал а сў зл ад и , ф аҳм н л а бн ли б ж а в о б қилдим. 
Б нр неча к ун а ёл хи зм ати н и қи лн б ю рдум , Аёл саксон- 
дн н ош ган, ў ғли эл л и к д а
б о р , ш у с а н а ғ а ч а
к а д х у ш
э м а с а з в аж ҳ н б еб н зо ат б ў лғон и д и н . Б ас м ан д н н розн 
ризоли қни
14
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

олуб, ў ғли Т ош М а ҳ я у м ғ а а қ д қи л д у р д и . Т ош
М аҳдум
м а с ж н д г а им ом , о н ам и э қ и з л а р ғ а м а к т а б д о р э р д н л ар .
М аи б о з ў н уч й и л х и з м а т қ и ли б , турннй л а ҳ ж а и и
н у к а м м а л ў р ган у б , м а к т а б д о р л и қ н и м ерос олдум . Қ ай н
о н ам к а э а р к а р л а э к а н л а р , т о т ў қсо и икки ё ш ға ч а о й н ак - 
с и з чок тикиб, р ў зо н а қ и э л а р ғ а с а б а қ б ер у р эр д и л ар . 
М ан боэ етти йил м ак таб ...
21
Ш у т ар и й қ а м ан қ и з л а р ғ а м а к т а б д о р л и қ қи л ғо н и м д и н
сў н г (қ а й н о н а м ) т ў қсо н т ў қ қ и з ё ш д а в а ф о т қ и л д и л а р . 
Ул а с н о д а м ан ў т ти э етти с ш л а эр д и м . М у л л а Т ош М аҳ - 
д у м д и н с ак к и э ф а р з а н д б ў л у б нкки ў ғу л бн р қ и з қол- 
аи . С а й и д А зим в а
С ай и д
М а ҳ м у д
ва М еҳринисо. 
М аҳ д у м э р с а он аси ди н йи гн рм а й и л сў н г т ў қсо н ё ш к л а
ф а в т б ў л д и . Ул а с н о д а
м ен эл л и к етти
ё ш д а эрд им , 
боқий ихтн ёр қи лм ади м .
22
М ан сак со н сакки э ёш и м ғач а о й н ак си з х а т к ў р у б , м ак- 
т аб д о р л и қ қилди м . Э лли к б и р йил м ак т а б тути б , ўрта, 
авсот, ҳ и с о б и д а йи ги рм а уч т о л и б а т у ту б , с ак к и з юз 
Тўқсои би р қи зн и б о с ав о д
қи л д и м . 
А л ар д н н
қ ар и й б
т ў р тд и н би ри т а б ъ и н азм эр д и л а р . О х и р д а м л а р и д а
я ъ н и аҳ л и саф о д и н а д о л а т кетиб,
23
Хон._ кети б ў р у с ға б а й а т қ и л ғо в