Tarix-7 2017.(Uzb). indd

Arablar e’tiqodi. Arablarning ko‘pchiligi majusiy bo‘lish-
gan. Ularning dinlari qo‘shni semit xalqlari dinlari bilan 

---

48
II BÎB. ILK O‘RTA ÀSRLÀRDÀ ÎSIYO
ko‘plab umumiylikka ega bo‘lgan. Muhim ilohlardan 
biri urush va hosildorlik xudosi Astar «Tonggi yulduz» 
ko‘rinishida tasavvur etilgan. Oy xudosi – Sin, ona xudo 
– Lat bo‘lgan. Quyosh xudosi dahshatli va halokatli 
hisoblangan. Arablar tabiiy va qo‘lda tayyorlangan tosh 
ustunlarni e’zozlashgan, ularni ilohlar uyi va siymosi deb 
bilishgan.
Ijtimîiy tångsizlikning pàydî bo‘li-
shi. VI àsrdà àhîli sîni ko‘payib, 
qàbilàlàr îrà 
sidà suv manbalari va 
yaylîvlàr uchun ku 
ràsh kuchàygan. 
Ulàr ning turli ilîh làrgà sig‘i ngànligi 
ham qàbilàlàr îràsidàgi zid di yatlàrni 
yanàdà kåskinlashtirgan. Urushlàrdà 
olingàn hàrbiy o‘ljàlàr qàbilà sàr-
dîrlàri va hàrbiy yo‘l bîsh chi làr-
ning bîyib bîrishiga olib kelgan. 
Buning nàtijàsi o‘laroq urug‘-qàbilà 
zîdàgînlàri shàkl 
làna boshlagan. 
Bu jàràyon VII àsrning bîsh 
là 
ri 
dà 
urug‘chilik tuzumining inqirîzini tåz 
làsh 
tirgan.
Erîn shîhi Õisràv I Yamanni 570-yilda istilî qilishi 
bilàn kàrvîn yo‘li erînliklàrgà qàràshli Ikki dàryo îràli-
g‘igà siljiydi. Sàv 
dîning inqirîzi bàrchà arab àhîlisining 
hàyotini mushkullashtirgan. Bu hîlat màr 
kàzi Màk 
kà 
shàh 
ri bo‘lgàn, àsîsàn quràysh qàbilàsi yashày 
digàn Hi-
jîzdà aniq-rav 
shan nà 
mîyon bo‘làdi.
Islîm dini và àràblàrning birlàshuvi. Vujudga kelgan 
iqtisîdiy inqirîz ko‘chmàn 
chilàrni yangi yårlàrni istilî 
qilishgà, yaylîvlàrni kångàytirishgà undàydi. Bu pàytdà 
qo‘shni Vizàntiya va Erîn kàbi dàvlàtlàrdà iqtisîdiy tàng-
lik, kuchli qo‘ 
shinning bo‘lmàsligi àràblàrgà qo‘l kålàdi. 
Vujudgà kålgàn vàziyatdà yangi – islîm dini àràblàrning 
birlàshuvigà õiz 
màt qilàdi.