Tarix-7 2017.(Uzb). indd

Dînskîy fàõriy nîmini îlàdi. Àmmî îràdàn ikki yil o‘tib 
To‘õtàmishõîn yanà Mîskvà ustidàn 
hukmronligini o‘rnà tadi. 
Sîhibqirîn Amir Tåmurning Îltin 
O‘rdà ustidàn 1391-yilda Qun-
duzcha, 1395-yilda Tarak daryosi 
bo‘yidagi jang 
lardagi g‘à 
làbàlàri Rus 
yerlàri và Sharqiy Yev 
ropa õàlqlàri-
ning mo‘g‘ullàr zulmidàn îzîd eti-
li 
shidà hàl qiluvchi îmillàrdàn bo‘-
làdi.
Knyaz Ivàn III dàvridà 1480-yil-
da Mîskvà Îl 
tin O‘rdàgà bîj-yasîq 
to‘làshdàn bîsh tîrtàdi. Shu tàri-
qà Rus yerlàridà uzoq vaqt dàvîm 
etgàn mo‘g‘ullàr hukmrînligi ni-
hoyasiga yetadi.
Rus knyazliklarining mî‘g‘ullardan ozod bî‘lishi-
da Sohibqiron Amir Temurning xizmatlari qanday 
bî‘lgan?
1. Qaysi shaharlar XIV asrning boshlarida rus yer-
larining yangi markazlari sifatida yuksala bosh-
laydi?
2. Moskva knyazligida Oltin O‘rdaga qarshi kura-
shish uchun qanday qulay vaziyat vujudga kela-
di?
3. Kulikovo jangining ahamiyati nimada edi?
32-§. YEVROPA MADANIYATI
Dunyo haqidagi tasavvurlar. Bu davr ki 
shilàri uchun vàqt 
tîng, kun, kåch và kåchàdàn ibî 
ràt bo‘lgan. Insîn hàyo 
ti 
fàqàt yil fàsl 
làrining: qish, bàhîr, yoz, kuz 
ning almashi-
94-rasm. Amir Temur 
haykali

---

114
IV BÎB. YEVROPADÀ MARKAZLASHGAN DÀVLÀTLÀRNING TÀSHKIL TÎPISHI
nuvi bilàn bålgilàngàn. Àyni paytda 
àhîli tomonidan àn’ànàlàr, urf-
îdàtlàr và udumlàrning bàjàrili 
shigà 
qàt’iyan riîya qilingan.
Insînning o‘rtàchà umri uzoq 
bo‘lmasdan, îdàmlàr 40 yoshdàn 
so‘ng keksa hisoblangan. Bolàlàr 
o‘limi ko‘p bo‘lgan.
Shaharlàr và sàvdîning ri-
vîjlànishi bilàn îdàmlàrda dun-
yoni ko‘rish imkîniyati tu 
g‘ilàdi. 
Sàlib yurishlàri esà yev ro pa liklàr 
uchun dunyogà dàrchà îchgan edi. Sàyohàtchilàr uzîq 
màm 
làkàtlàrdà yashîvchi õàlq 
làrning urf-îdàtlàri và mà-
dàniyatlàri hàqidà qiziqàrli ma’ 
lumîtlàr îlib kålà bîsh-
làydilàr.
Ulàrdàn biri vånåtsiyalik sàvdîgàr và sàyyoh Màrkî 
Pîlî edi. O‘zining «Màrkî Pîlî kitîbi»dà sàyyoh 
1271–1295-yillar dàvîmidà Uzîq Sharq và Õitîydà 
ko‘rgàn-kåchirgànlàrini tàsvirlàydi.