Tarix-7 2017.(Uzb). indd

35-§. USMÎNLI TURKLAR DAVLATI
Usmînlilàr dàvlàtining tàsh-
kil tîpishi. Usmîn båy 
ligi Kichik 
Îsiyo 
ning shimoli-g‘àrbiy hududidà 
tashkil topgan edi. Uning kåyingi 
tàràqqiyotigà Vizàntiya bilàn qo‘shni 
bo‘lgani qo‘l kålàdi. Tîbîrà zàif-
làshib bîràyotgàn impåriyagà qàrshi 
hàrbiy hàràkàtlàr båylik yerlàri-
ning kångàyib bîrishini ta’ 
min 
làydi. 
Kång istilîlàr Us 
mînlilàr qo‘shinigà 
bîsh qà qà bilàlàrdàn hàm jàng chi-
làrning kålib qo‘shilishini ta’ 
min-
làydi.
103-rasm. Usmonli 
turklar harbiylari

---

123
V BOB. OSIYO, AMERIKA VA AFRIKA XALQLARI
Sulîlà àsîschisi Usmîn (1299–1326) dàvridà qàtîr yu-
rishlàr uyush tirilib, Bursà shàhri và uning àtrîflari bîsib 
îlinadi. Uning o‘g‘li O‘rõîn Vi 
zàntiya shaharlàri Nikåya 
và Nikîmediyalàrni îlib, Qîrà dångiz sîhiligà chiqàdi. 
Dastlab båylikning boshqaruv tuzumi judà sîddà bo‘lgàn. 
Õususàn, båy unvîni Usmîn và O‘rõîngà qà 
bilà bîshliq-
làri yig‘inidà bårilgàn. Båylàrning àsîsiy vàzifàsi esà tur-
kiy qàbilàlàr hàrbiy kuchlàrining qo‘shni hududlàrni istilî 
qi 
li 
shini ta’minlash bo‘lgàn. Båylikning kuchàyib bîrishi 
uning bîshqàruvigà hàm o‘zgà 
rishlàr îlib kålàdi. Natijada 
O‘r 
õînning boshqaruvi pàytidà ilk bîr vàzir làvîzimi ta’sis 
etilàdi. Tàngà pul zàrb qilinib, dàvlàt yerlàri ma’ 
muriy 
birliklàrgà bo‘linàdi. O‘rõîn hàrbiy islîhît o‘tkàzadi va 
qo‘shinni piyodà và îtliq qism («mu 
sàllàm»)larga bo‘lib, 
hàrbiy birliklàrgà àylàntiràdi.
Usmînlilàr dàvlàti – Kichik Îsiyo, Shàrqiy Yev-
rîpà, Yaqin Shàrq và Shimoliy Àfrikà, qismàn 
Kàvkàz và Qrimdà usmînlilàr sulîlàsi bîshqàrgàn 
dàvlàt (1299–1922). Asîschisi – Usmîn I.