Tarix-7 2017.(Uzb). indd

Shomonlik – yovuz va ezgu ruhlarga, ularning in-
son hayotiga ta’sir ko‘rsatishiga ishonish shomonlik-
ning asosini tashkil etadi.
105-rasm. Mo‘g‘ullar 
hayotidan

---

126
V BOB. OSIYO, AMERIKA VA AFRIKA XALQLARI
Bu qabila ittifoqlari o‘z yig‘inlari, qurultoylarida eng 
muhim: urush, sulh, ittifoq tuzish, xonni saylash kabi 
ma 
salalarni hal etardilar.
Chingizxon davlati. Mo‘g‘ul qa-
bilalari orasidagi o‘zaro urushlar-
da Temuchin (1155–1227) g‘olib 
chiqadi. 1206-yilda Onon daryosi 
bo‘yidagi qurultoyda u ulug‘ xon 
deb e’lon qilinadi. Bîsh shomon 
butun õàlq îldidà Tåmu 
chin 
gà Chin-
gizõîn unvînini beradi. Chingizõîn 
so‘zi «kuchli», «qudràtli», «toza» 
mà’nîlàrini anglatàdi.
Mamlakatni màrkàzlàshtirish 
màq sàdidà Chingizõîn Qîràqurum 
qàl’àsini o‘z dàvlàtining pîy 
tàõtigà àylàntiràdi. Mo‘g‘ul-
lar qo‘shinni kuchaytirishga katta e’tibor qara 
tishadi. 
Tinch paytda chorvachilik bilan shug‘ullangan mo‘g‘ullar 
urush boshlanishi bilan o‘nlik tizimdan iborat munta-
zam qo‘shinga aylanar edi. Qo‘shin yuzbîshi, mingbîshi, 
tumànbîshilàr tîmînidàn bîsh 
qàrilgàn. Talonchilik bosqin-
lari ko‘ch 
man 
chi 
lar uchun aso 
siy mashg‘ulot hisoblangan.
Mo‘g‘ullar qo‘shini. Ko‘chman-
chilar qo‘shini uchun urushga uzoq 
tayyorlanish zarurati ham bo‘lma-
gan. Mo‘ 
g‘ullar turmush tarzi har 
qan 
day vaqtda otni egarlab yo‘lga 
tu 
shishga mos edi. Mo‘g‘ullar 
ko‘chma uy – o‘tovlarda yashagan. 
Harbiy yu 
rishga tay 
yorlanganda yoki 
ko‘chish paytida o‘tovni o‘rnatish 
uchun nari borsa bir soat, yig‘ib yukni tuyasiga ortish 
uchun undan ham kam vaqt ketardi.
Mo‘g‘ullarning sevimli quroli kamon edi, jang 
chi 
raqibini yuzlab metrdan nishonga ola bilgan. Jang-
chilarning ko‘pchiligi nayza va qilich bilan qurollangan. 
Har bir ko‘chmanchining kundalik hayotida ham, jang 
paytida ham, albatta, arqoni bo‘lishi lozim edi. Qo‘shni