Tarix o’tmishning ko’zgusi

 
 
 

---

- 4 - 
 
ROSSIYADAGI DAVLAT TO’NTARISHLARI 
 
Tarixni esga oling ! 

Rusda ilk davlat Kiyev Rusi feodal davlati bo‟lib, 9-asrda paydo bo‟lgan. 
Kiyev Rusining so‟nggi buyuk knayzi Vladimir Monomaxdan (1113-1125 
yillar) keyin davlatda feodal tarqoqlok kuchayadi va markaziy hokimiyat 
zaiflashdi. Oqibatda mamlakat Mo‟g‟ullar bosqiniga duchor bo‟ldi. 

Rus davlatchiligidagi ikkinchi bosqich 16-asrga to‟g‟ri keladi. Ivan-4 (1533-
1584 yillar) davrida Rusda markazlashgan davlat qaror topdi. Biroq uning 
o‟limidan so‟ng mamlakatda mayda knazliklarning mustaqillikka intilishi 
kuchaydi. Bundan foydalangan Polyaklar mamlaktga bostirib kirdi. 

Rus davlatchiligidagi uchinchi bosqich Romanovlar sulolasining hokimiyatga 
kelishi bilan bog‟liq. Bu sulolaning namoyondalaridan Pyotr I (1675-1725 
yillar) davrida Rossiya davlati har jihatdan ravnaq topdi. Bu sulolaning 
so‟nggi vakili Nikolay II edi. 
 
1917-yilning 28-fevralda Rossiyada yuz bergan 
inqilob Romanovlar sulolasini ag’darib tashladi. 
1917-yil 2-martda podshoh Nikolay II o'z ukasi 
Mixail foydasiga taxtdan voz kechdi va ayni 
vaqtda Muvaqqat hukumat tuzildi. Ammo 
hokimiyatning podshohlik shakliga qarshi noroziliklar tufayli Mixail Romanov bu 
taklifni qabul qilmadi. Faqatgina Ta'sis majlisi roziligi bilan taxtga vorislik qilishi 
mumkinligini bildirdi. 
Mamlakatda amalda ikki hokimiyatchilik qaror topdi. Hokimiyat burjua 
partiyalari vakillaridan iborat Muvaqqat burjua hukumat va Petrograd ishchi hamda 
askar deputatlari organi bo'lgan Sovetlar o'rtasida taqsimlangan edi. Ikki 
hokimiyatchilik -ikki diktaturaning yakka hukmronlik uchun kurashi davri 1917-