Тақризчилар: доцентлар Н

Синф раҳбари ва гуруҳ мураббийси ишлари тизимида 
ёшларнинг 
маънавий-маърифий 
ишларини 
ташкиллаштиришнинг самарали метод ва шаклларини 
мақсадга мувофиқ йўлга қўйиш ва уларнинг таъсирчанлигига 
эришиш алоҳида ўрин эгаллайди. Бу эса барча тарбиявий 
таъсирларни яхлит ақлли, ташкилий кучда: ўқувчилар, касб 
усталари, тарбиячилар, жамоат ташкилотлари, меҳнат 
жамоалари, мактабдан ташқари муассасалар, ўқувчи ёшлар, 
,ота-оналарда бирлаштиради. 
IV. Синф раҳбари ва гуруҳ мураббийсининг ташкилий-
педагогик ишлари 
 
1.«Агар педагогика инсонни ҳар томонлама тарбияламоқчи 
бўлса, у ҳолда уни ҳар томонлама билиши ҳам зарур». Рус 
педагоги К.Д.Ушинскийнинг ушбу фикри ҳар бир синф раҳбари ва 
гуруҳ мураббийси учун ҳам дастуриламал бўлиб хизмат қилиши 
керак. 
Муваффақиятли ишлаш учун тарбияланувчини доимо 
ўрганиб бориш зарур. Ўқувчиларни ўрганиш педагогдан ҳар бир 
шахс 
психологик 
хусусиятлари 
тўғрисидаги 
билимларни 
эгаллашни, бунинг учун педагогик тадқиқотлар принциплари ва 
методларини ўзлаштиришни талаб этади. 
Муайян шахс тўғрисида, унинг характери, қобилияти, соғлиғи 
ва бошқа хусусиятлари тўғрисида маълумотларга эга бўлиш учун 
уни табиий шароитда, унинг ҳаётий фаолияти шароитлари билан 
боғлиқ ҳолда ўрганиш муҳимдир. Доимий қонуният - ўргана 

---

192 
бориб тарбиялаш, тарбиялай бориб ўрганишга эътиборни 
қаратмоқ лозим. 
Ўқувчини ўрганиш дастури, аввало, боланинг оила 
шароити, оила таркиби, унинг моддий шароити, анъаналари ва 
оилавий муносабатлар, ўқувчига яратилган шароит, шунингдек, 
ота-оналар соғлиғи, уйдаги муҳит ва бошқаларни ҳам ҳисобга 
олади. 
Боланинг 
ота-онасига, 
ўқитувчиларга, 
синфдаги 
ўртоқларига муносабати, меҳнат ва ижтимоий ишлардаги 
иштироки, ўзаро ёрдам муносабатларидаги ўрни, шахс қобилияти 
ва таланти, унинг хотираси, диққати, фикрлаш қуввати, қанчалик 
тез ёки секин ўзлаштириши, дарсдан ташқари машғулотлари, 
қайси спорт турига қизиқиши ва бошқаларни ўрганиш керак. 
Болани ўрганиш асосий мақсад эмас, балки бу билан 
тарбияланувчи ривожланиш динамикасини, унинг келажагини 
ўрганиш, ўқиш ва тарбиясидаги қийинчиликларни кўра билиш ва 
олдини олиш, унинг кейинги ривожланиши учун керакли 
шароитлар яратишдан иборат.