Tasdiqlayman «Navoiyazot» aj boshqaruv raisining birinchi o‘rinbosari O. J. Mavlonov

5.10 Uchqun paydo bo‘lishiga olib keladigan chilangarlik asboblari va boshqa moslamalar bilan ishlash qoidalari
5.10.1 Nosoz va mos bo‘lmagan asbob bilan biror ishni bajarish, shuningdek, nosoz mashina yoki dastgohlarda ishlash taqiqlanadi.
5.10.2 Yong‘inga xavfli joylarda ishlarni bajarishda uchqun paydo bo‘lishiga olib keladigan asbobdan foydalanish taqiqlanadi. Mis, bronza, alyumindan tayyorlangan asbob bilan ishlashga ruxsat beriladi.
5.10.3 Balandlikda ishlaganda asboblarni maxsus sumka yoki qutida saqlanish kerak. Asboblarni va metall buyumlarni polga yoki metall konstruksiyalarga tashlash taqiqlanadi.
5.10.4 Elektr asboblari (drel va boshqalar) ni ishlatganda izolyatsiyaning holatini va yerga ulash jihozining mavjudligini tekshirish kerak.
5.10.5 Payvandlash apparatlari, taqsimlash shiti va boshqa jihozlarga ulangan o‘tkazgichlar ishonchli tarzda izolyatsiya qilinishi va yuqori harorat, mexanik shikastlanish va kimyoviy ta'sirlardan himoyalangan bo‘lishi kerak.
5.111 Jihozlarni statik elektrdan himoya qilish choralari
5.11.1 Izolyatsiyaning buzilishi natijasida sexdagi jihozlarning barcha metall qismlari kuchlanish ostida bo‘lishi mumkin. Shu sababli binolarda alohida yerga ulash konturiga ulangan yerga ulash konturi bilan jihozlangan.
5.11.2 Yerga ulash zanjiriga barcha ulanishlar payvandlanadi.
5.11.3 Yerga ulash o‘tkazgichlari bino devorlari konturi bo‘ylab yotqizilgan.


6 ISHLAB CHIQARISH SANITARIYASI VA JABRLANUVCHIGA BIRINCHI TIBBIY YORDAM KO‘RSATISH


6.1 Xodimlarga ta'sir qiluvchi xavfli va zararli ishlab chiqarish omillarining xususiyatlari, ishlab chiqarish toifalari.
Xavfli ishlab chiqarish omili - bu ma'lum sharoitlarda ishchiga ta'siri jarohatlarga yoki sog‘lig‘ining boshqa kutilmagan keskin yomonlashishiga olib keladigan omil.
Zararli ishlab chiqarish omili - ma'lum sharoitlarda ishchiga ta'siri kasallikka yoki mehnat qobiliyatining pasayishiga olib keladigan omil.
Ta'sir qilish darajasi va davomiyligiga qarab zararli ishlab chiqarish omili xavfli bo‘lishi mumkin.
Xavfli va zararli ishlab chiqarish omillari ta'sir xususiyatiga ko‘ra quyidagi guruhlarga bo‘linadi: jismoniy, kimyoviy, biologik, psixologik.
Ta'sir qilish xususiyatiga ko‘ra kimyoviy xavfli va zararli omillar toksik va qaltirash xususiyati beruvchilarga bo‘linadi; inson tanasiga nafas olish organlari, teri va shilliq pardalar, oshqozon-ichak trakti orqali kirishi mumkin.
Jismoniy jihatdan xavfli va zararli omillar: harakatlanuvchi mashinalar va mexa-nizmlar, texnologik va shamollatish jihozlarining harakatlanuvchi qismlari, qulab tushadigan konstruktsiyalar (havo yuboruvchi qurilma, nasoslar va boshqalarning harakatlanuvchi qismlari); ishlab chiqarish jihozlarining shovqin va tebranish darajasi oshishi; ishlov beriladigan qismlar, asboblar va jihozlar yuzasida o‘tkir qirralar, burmalar va notekisliklar; jihozlar sirti haroratining oshishi yoki pasayishi yoki ish joyidagi havo haroratining pasayishi.
Xavfli va zararli ishlab chiqarish omillarining ta'siri mumkin bo‘lgan korxonaning texnologik sexlarida ishlarni bajarishda chilangar-ta'mirlovchi ushbu sexning "Mehnatni muhofaza qilish, XT, sanoat sanitariyasi va yong‘in xavfsizligi to‘g‘risida" gi yo‘riqnomalariga amal qilishi kerak.