Tasdiqlayman” O’zbekiston Respublikasi fvv akademiyasi boshlig’i general-mayor R. X. Xaydarov

Mexanikada saqlanish qonunlari (4 soat)
Impulsning saqlanish qonuni. Jism va kuch impulsi. Jismlar yopiq sistemasi ta’rifi. Impulsning saqlanish qonuni - Nyutonning II va III qonuni sifatida. Tabiatda va texnikada impulsning saqlanishi. Reaktiv harakat. Ish. Mexanik ish. Musbat va manfiy ish. Quvvat. Quvvat – mexanizmlar ta’sirining unumdorligi sifatida. Oddiy mexanizmlarning FIKi.
Energiya. Mexanik energiya va uning turlari. Ish va energiya tushunchalarining o‘zaro bog‘liqligi. Kinetik energiya – harakatlanuvchi jismning energiyasi. Potensial energiya – jismlar o‘zaro ta’siri energiyasi. Potensial energiyaning ikki turi. Yerdan yuqoriga ko‘tarilgan jismlar potensial energiyasi. Mutlaq elastik deformatsiyalangan prujinaning potensial energiyasi. To'la mexanik energiya. Mexanikada energiyaning saqlanish va aylanish qonuni. Elastik va noelastik to’qnashishlar.


Statika (2 soat)
Statikaning asosiy vazifalari. Statikada kuchlarning tavsifi. Kuchlar sistemasi. Jismning turli nuqtasiga burchak ostida yo‘naltirilgan ikki kuchning teng ta’sir etuvchisi. Parallel va antiparallel kuchlar. Ikki parallel kuchning teng ta’sir etuvchisi. Kuchlarni ikki tarkibiy qismga ajratish. Aylanish o‘qiga ega jismlar statikasi. Kuchning aylantiruvchi ta'siri. Kuch momenti. Kuch yelkasi. Kuch momentining vektor tabiati. Juft kuchlar. Aylanish o‘qiga ega bo'lmagan va aylanish o‘qiga ega bo‘lgan jismning muvozanat sharti. Qattiq jism muvozanatining umumiy sharti. Jismning og'irlik markazi. Qattiq jism muvozanati turlari. Turg‘un, noturg‘un va befarq muvozanat. Turg‘un muvozanat ta’rifi va uning massalar markazi vaziyati bilan bog‘liqligi. Potensial energiya – muvozanat turg‘unligining tavsifi sifatida. Tayanch yuzasiga ega jism muvozanati. Turg'un muvozanatdan noturg'un muvozanatga o'tish. Turf'un muvozanatni amalga oshirish yo'llari.


Suyuqlik va gazlar mexanikasi (2 soat)
Bosim. Suyuqlik va gazlarda bosim. Gidrostatik bosim. Paskal qonuni. Gidrostatik paradoks. Tutash idishlar qonuni. Gidravlik press. Normal atmosfera bosimi. Torrichelli tajribasi. Atmosfera bosimining balandlikka bog‘liqligi. Bosimning o‘lchov sistemasidan tashqari birliklari. Barometr. Manometr. Suyuqlik va gazlar uchun Arximed qonuni. Jismlarning suzish sharti. Suyuqlik va gazlarning laminar va turbulent oqimi. Siqilmaydigan suyuqlik uchun uzluksizlik tenglamasi. Harakatlanuvchi suyuqlik va gazlarda bosim. Bernulli tenglamasi. Samolyot qanotining ko‘tarish kuchi.