Ташқи иқтисодий фаолиятни ривожлантиришда суғурта бозорининг роли

Yuklarni sug`urtalashda qo’llaniladigan sug`urta stavkalari.

Transport turi	Sug`urtalovchi javobgarligining xajmi	Stavka (sug`urta puliga nisbatan %)
1.Temir yo’l, avtomobil,qo’shma yuk tashish yo’nalishlari	Xamma xavf-xatar bo’yicha javobgarlik.	2,5-4
	Shikastlanish uchun javobgarlik	1-2
2.Havo transporti va aloqa posilkasi	Xamma xavf-xatarga javobgarlik.	2,5-3,5
	Shikastlanish uchun javobgarlik.	0,4-2

Manba:¹⁸
Jadvaldan sug`urta hodisalari yuklarni sug`urtalashda qo’llaniladigan sug`urta stavkalari sug`urtalovchi javobgarligining xajmi aniqlanadi.
Shu munosabat bilan dastlab sug`urta tashkilotlarini quyidagicha guruxlash mumkin:

• 
  faqat xorijiy mamlakatlar investorlari (O’zbekinvest) va tashqi iqtisodiy munosabatlar xizmat qiluvchi sug`urta tashkilotlari (Intertrans);
  
• 
  qo’shma sug`urta tashkilotlari, masalan: «Umid» sug`urta tashkiloti, (Uzbek sug`urta Xauden Lix);
  
• 
  faqat mamlakat doirasida xuquqiy va jismoniy shaxslarga xizmat qiluvchi tashkilotlar («Bit») tashkiloti;
  
• 
  davlat xissadorlik sug`urta tashkilotlari.
  

Respublikadagi sug`urta tashkilotlari quyidagi guruxlarga bo’linadi:

1. 
   Davlat akstiyadorlik sug`urta kompaniyalari
   

1. 
   «O’zagrosug`urta» DASK
   
2. 
   «Kafolat» DASK
   

v) «O’zbekinvest» EIMSK

¹⁸ Суғурта иши.Маъруза матни. Ш. Мамажонов, Д. Инамова. НАМАНГАН - 2005

g) «Madad» sug`urta agentligi

2. 
   Xususiy sug`urta kompaniyalari
   
3. 
   Respublika sug`urta nazorati tashkilotlari
   

"Kafolat" DASK universal turdagi kompaniya hisoblanib, mol-mulk, shaxsiy sug`urta hamda javobgarlik sug`urtasi sohasida aholi va korporativ mijozlarga 35 turdan oshiq sug`urta xizmatlari ko’rsatadi. Nizom kapitali miqdori 1 225 mln. so’mga teng. Ma’lumotlarga qaraganda, joriy yilning 1-choragida kompaniyaning investistiya mablag`lari 01.04.2006 yilga ko’ra, 2 596,2 mln.so’mni, sug`urta to’lovlarining miqdori - 77 393,2 ming so’mni tashkil etmoqda.Doimiy mijoz va hamkorlar: "SamKochAuto" QK, "O’zmetkombinat" AJ, "O’zbekiston Havo Yo’llari" MAK, "O’zbekiston temir yo’llari" DAK, "O’ztransgaz" AK, "O’zkommunxizmat" Agentligi, "O’ztemiryo’lyo’lovchitrans" OAJ, "Dori- Darmon" DAJ, "O’zqurilishmateriallari" Assostiastiyasi, "Oxangaronstement" AJ, "Oxangaronshifer" AJ, "O’zbekbirlashuv" AJ, Farg`ona neftni qayta ishlash zavodi, Olmaliq TMK, Navoiy TMK va boshqalar