Tashqi iqtisodiy faoliyat to’g’risida tushuncha

Foydalanish
Resurslar
Tovar va xizmatlar eksporti Mavjud tovarlar moddiy xizmatlar Nomoddiy xizmatlar Norezidentlar iqtisodiy xududga pirovard iste’moli	Tovar va xizmatlar importi Mavjud tovarlar (vidimix) moddiy xizmatlar nomoddiy xizmatlar u xolda tashqi dunyo iste’moli (rezidentlar tovar va xizmatlari tashqi balansi (saldosi)

«Resurslar» kismida shu mamlakat tovar va xizmatlarning import kilganligi natijasida boshqa mamlakatlarning olgan joriy daromadlari operatsiyasi kursatiladi.
«Foydalanish» kismida tovar va xizmatlarni eksport kilish natijasida boshqa mamlakatlarning shu mamlakatga daromadlarni utkazilganligi aks ettiriladi.
Tovar xizmatlarning eksport va importi kuyidagilardan tashkil topadi.

• 
  «mavjud» tovarlari eksport va importi;
  
• 
  moddiy va nomoddiy xizmatalr eksport va importi.
  

«Mavjud» tovarlarga tijorat bitimlari natijasida amalga oshiriladigan tugridan-tugri tovar ayirboshlash va boshqa etkazib berish turlari mansubdir. Bundan tashkari bu kismga to’lov vositasi sifatida foydalanilmaydigan nomonetar oltin, kumush va boshqa kimmatbaxo metallar; BMT texnik yordam fondiga begaraz yordam beriladigan elektro energiya, suv, neft, gazlar, muomalada bulmagan kimmatli kogoz, banknot va monetalarni olib chikish xamda ayrim boshqa tovarlar kiradi.
Xizmatlar eksporti va importi kuyidagilarni uz ichiga oladi:

• 
  transport, kishlok xujaligi va aloqa xizmatlari;
  
• 
  avtomobil va mototsikllarni ta’mirlash va texnik xizmat kursatish;
  
• 
  xisoblash texnikasi, noshirlik ishlari xizmati:
  
• 
  kurilish xizmatlari:
  
• 
  sugurta soxasidagi xizmatlar:
  
• 
  moliyaviy xizmatlar:
  
• 
  dam olish, turizm, san’at va sport soxasidagi tadbirlar uchun xizmatlar. Eksport va import tovarlar baxosi fob. Narxlari buyicha ishlab chikariladi.
  

«Mavjud» tovarlar eksporti milliy moddiy boyliklar zaxirasini kamaytiradi.
«Mavjud» tovarlar importi esa mamlakat modddiy zaxirasini oshiruvchi vosita sifatida karaladi.
Xizmatlar va tovarlarni tashqi iqtisodiy xisoblar buyicha balanslashtiruvchi modda bu-«xizmatlar va tovarlar saldosi» xisoblanadi. Ijobiy balanslashtiruvchi modda «Tashqi dunyo uchun ijobiy saldo va shu mamlakat uchun esa salbiy saldoni bildiradi.

Birlamchi tashqi daromadlar va joriy transfert schyoti sxemasi: