Tashqi muhitning kishi organizmiga mexanik, elektrotermik, kimyoviy va nur ta’siri natijasida to'qima va a’zolarda anatomik va funksional o'zgarishlarning paydo boMishi shikastlanish deyiladi

Mavzu: _____________________________________________________________
_________________________________________________________________________

Asab tizimi kasalliklari ichida periferik asab tizimi kasalliklari ko'p tarqalgan. Zarartanish periferik asab tizimining hamma qismlarida iboat bo‘iadi: orqa miya nerv ildizlarining zararlanishi orqa tugunlarining zararlanishi - nerv' chifllarining zararlanishi bir necha periferik ganglimg zararlanishi -polinevrit, bitta periferik riervhmg ' zararlanish - mononevrit yoki nevrit deb ataladi. Periferik asab tizimi vkasalljklarj, orasida nevritlar (alohida crvlarning yallig‘lanishi) va radikulitlar juda ko‘p uchraydi. Bularni Idtirib chiqaradigan sabablar turli xil. 1. Yuqumli va boshqa kasalliklardan keyin (gripp, sil, difteriya, brutselioz, revmatizm, diabet va bosh.). 2. Toksik sabablar (moddalar). Alkogol va boshqa turli xil zaharli kimyoviy moddalar. 3. Turli xil jarohatlardan, nerv idalarining qisilishidan keyin ham paydo bo‘ladigan kasalliklar. bitta nerv ma’lum joyda yotadi va suyak hamda tog‘ay oralig‘idan ortadi. Bu suyak va tog‘aylarda o‘zgarishlar bo‘lib, ular o‘sadi va periferik nervlarni bosib, qisilisbga olib keladi. Radikujitlarni kebiiib .chiqaradigati jarayonlar umurtqa pog‘ «asidagi birlamchi o‘zgarishlardir. Bu o‘zgarishlar umurtqa pog‘onasida kuzatiladigan moddalar almashinUviniiig buzilishi natijasida kelib Qhiqadi. Osteoxondroz unlurtqalar orasidagi tog‘ay to‘qimalarining o‘zgarishi natijasida namoyon boladi. Spina bifida- orasidigi oraliqning bitmay qolishi. Ko‘p noto‘g‘ri, qaltis harakatlar vaqtida, og‘ir yuk ko‘targanda umurtqalararo disk joyidan siljiydi. Natijada asab tolalarini qisib qo‘yadi. Nevritning asosiy belgilari: nerv yo‘li bo‘ylab og‘riq paydo bo‘lishi, asab tizimini harakatlantiruvchi va sezuvchi vazifalarining yo‘qolishi - periferik nerv falaji boshlanib mushaklar atoniyasi va atrofiyasi paydo bo‘lishi, arefleksiya, og‘riq sezgisining pasayishi yoki yo‘qolishi; terida trofik o‘zgarishlar: terining yupqa tortib, quruq bo‘lib qolishi, sochlarning to‘kilib ketishi, teri rangining o‘zgarishi, tirnoqlarning mo‘rt bo‘lib qolishi.

Bel-dumg‘aza radikuliti
Bel-dumg‘aza radikuliti juda ko‘p uchraydi, bunga bel-dumg‘aza sohasiga og‘irlikning ko‘p tushishi sabab bo‘ladi. Odamzod kecha- yu kunduz harakatda bo‘ladi, o‘tiradi, turadi, yuradi. Hamma vaqt ogMrlik belga tushadi. Bu kasallikning kelib chiqishi, asosan, umurtqa pog‘onasidagi o‘zgarishlarga bog‘liq. Umurtqalar orasidagi suyak- tog‘ay sohasida moddalar almashinuvi natijasida, ya’ni tog‘ay o‘zining mayinligini, elastikligini yo‘qotib qotib qoladi. Umurtqalararo disklaming o‘zgarishi, o‘z navbatida, ildizlarga ta’sir etib, radikulit kasalligiga olib keladi. Orqa miya nerv ildizlarining jarohatlanishiga, ko‘pincha umurtqa pog‘onasining osteoxondrozi, turli shikastlar, u Bumiy yuqumli kasalliklar oqibatida umurtqa pog‘onasining yallig‘lanishi va uning o‘smalari sabab bo‘lishi mumkin. Kasallikning rivojlanishiga yoki qaytalanishiga yuk ko‘tarish yoki keskin harakat qilish oqibatida umurtqa pog‘onasiga og‘irlik tushishi sabab bo‘ladi.