Tashqi muhitning kishi organizmiga mexanik, elektrotermik, kimyoviy va nur ta’siri natijasida to'qima va a’zolarda anatomik va funksional o'zgarishlarning paydo boMishi shikastlanish deyiladi

davr. Birinchi tug‘uvchi ayollarda 1—2 soat, qayta tug‘uvchi ayollarda 15 daqiqadan 1 soatgacha;

davr. 30 daqiqadan oshmasligi kerak.

Tug‘uruq biomexanizmi homilaning onadagi tug‘uruq yo'llaridan o‘tib borayotgandagi harakatlari yig‘indisiga teng. Tug‘uruq biomexanizmi homilaning holati, turi, joylashishi va oldinda keluvchi qismiga bog‘liq, u har bir turda o'ziga xos boiadi. Tug‘uruqning ko‘p uchraydigan turi ensa oldinda kelishining old turidir, ya’ni tug'uruq boshlanishidan oldin bosh bukSlgan holda kichik chanoqning kirish qismida joylashgan, ensa kichik, chanoqning kirish tekisligiga qaragan bo‘ladi. Homila boshining o'qsimon choki kichik chanoqning kirish tekisligida ko'ndalang yoki qiyshiq o‘lchamda bo‘ladi (tug‘uruqlaming 95 %i). Ensa oldinda kelishining old turida tug‘uruq jarayoni 4 holatdan iborat
birinchi vaziyat — boshning bukilishi. Bosh o‘z o‘qi atrofida aylanadi. Bunda bosh kichik chanoq og'ziga taqaladi. 0‘q yoysimon chok chanoqning ko‘ndalang yoki qiyshiq o‘lchamiga to‘g‘ri keladi. Bachadon ichld bosimi umurtqaga beriladi va undan homila boshiga o‘tadi. Ensa qismi pastga tushadi, kichik liqildoq taqalish nuqtasi bo‘lib hisoblanadi. Taqalish nuqtasi homilaning oldinda keluvchi qismi bo‘lib, tug‘uruq yo‘llaridan birinchi bo‘lib o‘tadi;
ikkinchi vaziyat — boshning ichki burilishi. Pastga tushgan sari boshcha bir vaqtning o‘zida chanoqning o‘tkazuvchi nuqtasi atrofida aylanadi. Bunda ensa old tomonga aylanadi, peshana esa orqaga. 0‘qsimon chok qiyshiq o'lchamdan, chanoqning to‘g‘ri o‘lchamiga o‘tadi. Bunda kichik liqildoq qovga o‘tirilgan bo‘ladi. I holatda boshcha 45°, II holatda 135° ga aylanadi;
uchinchi vaziyat— boshningyozilishi. Boshchachanoq tubida chanoq tubi mushaklarining qarshiligiga uchraydi, u boshning yozilishiga yordam beradi. Bu ensa chuqurchasi qovosti sohasiga kelganda sodir bo‘ladi. Bu vaqtda boshning yorib chiqishi kuzatiladi. Uning yorib chiqqanligini kuchanish vaqtida ko'rish mumkin. Boshning taqalib turganligini jinsiy yoriqdan (kuchaniq bor yoki yo‘q bo‘lganda ham) ko‘rish mumkin.