Tashqi muhitning kishi organizmiga mexanik, elektrotermik, kimyoviy va nur ta’siri natijasida to'qima va a’zolarda anatomik va funksional o'zgarishlarning paydo boMishi shikastlanish deyiladi

Premedikatsiya. Tekshirishdan 45—60 daqiqa oldin 0,1% - 1—2 ml atropin va 0,5%—20 seduksin teri ostiga yuboriladi. Tekshirishdan 1 kun oldin ruhiy tinchlantirish uchun meprotan, seduksin, tazepam ichgani beriladi. Og‘iz-halqum sohasini og‘riqsizlantirish uchun dikain, trimekain ishlatiladi 0,25%—3% - 3 ml miqdorda yuqoridagi anesteziyalovchi moddalar sepilib, surkab yoki chayish yoii bilan og‘riqsizlantiriladi. 0,1% adrenalin eritmasi aralashtirilsa anesteziyalash davomiyligi ortadi.
Gastroskopiya
Me’dani maxsus optik ko‘rish tizimi gastofibroskop yordamida ko‘rib tekshirish usuliga gastroskopiya deyiladi.
KoVsatmalar:

• 
  me’daning o4kir, surunkali yalligManishiga, xavfii, xavfsiz o‘sma kasalliklariga tashxis qo'yish uchun
  
• 
  me’da kasalliklariga solishtirma tashxis qo‘yish uchun
  
• 
  biopsiya qilish uchun
  
• 
  me’daning sekretor faoliyati topografiyasini aniqlash uchun
  
• 
  me’da kasalliklarini turli xil usullarda davolashni baholash uchun
  

me’da kasalliklarini davolash, shuningdek operatsiya amaliyotini bajarish uchun Bronxoskopiya — bemorlarning bronxlar tizimini, nafas yo‘Uarini bomxoskop yordamida ko‘z bilan ko‘rib tekshirish usuli.
Ko'rsatmalar;

1. 
   Turli xil bronxologik potologiyalar, kuchli yo‘tallarda, ko‘p miqdorda shilliq ajralganda, qon tupurganda, yoki yiringli balg‘am ajraganda.
   
2. 
   0‘pka parenxemasining o‘choqli yoki tarqoq yallig‘lani- shida, limfa tugunlari kattalashganda sil va o‘pka kasalligiga tashxis qo‘yishda.
   
3. 
   Nafas yo‘llaridagi yot jismlarni so'rib olishda.
   
4. 
   Jarrohlik operatsiyalaridan keyin va narkozdan keyin nafas olish qiyinlashganda, astmatik holatlarda, shikastlanishlar, yallig‘lanish kasalliklarida, o‘pka, bronxlar tuzilisM nuqsonlarida.
   

Jihozlar: Fridel (MSV-41 modeli) va Shtoru qattiq bronxoskoplari; proksimol va distal qismida yoritkichlari joylashtirilgan yarim metall qattiq tizim bo‘lib, o'pkani sun’iy ventilyatsiya qilish uchun bomxlarda tiqilib qolgan moddalarni yuvish, biopsiya qilishda, bronxlar ichida operatsiya bajarishda qo‘llaniladi. Optik teleskop yordamida o‘pka ichi bo'shliqlari katetrlanib, biopsiyani olishda, ko‘rishda yordam beradi.