Tashqi muhitning kishi organizmiga mexanik, elektrotermik, kimyoviy va nur ta’siri natijasida to'qima va a’zolarda anatomik va funksional o'zgarishlarning paydo boMishi shikastlanish deyiladi

0‘tkir xuruj
0tkir iridotsiklit
I. Ko‘z bilan birgalikda boshning yarmi og ‘riydi (tarqaluvchi og'riqlar)	1. Ko’zning o‘zi og’riqlari, og'riqlar tarqalmaydi.
2. Ko‘rish keskin pasaya(di (barmoqlarni sanaydi).	2. Ko‘rish biroz pasayadi (jadvalning ко 'pini ko‘radi).
3. Oqsil pardaning hammayog‘i qizaradi.	3. Oqsil parda shox parda atrofida qizaradi.
4. Qoracliiq keskin kengayadi.	4. Qorachiq torayadi.
5. KIB T+3 (juda baland).	5. KIBpast(T-l, T-2).

0‘tkir xurujda b i r 1 n eh i yo г d a m: har 15 daqiqada ko‘zga 1 % li р11окаф1п tomizish, muskul orasiga og‘riqsiz]antiruvchi dorilardan yuborish (baralgin, analgin + dimedrol), siydik haydovchilar ichirish (diakarb, furasemid, laziks) va zudlik bilan kasakonaga yuborish. Kasaixonada tomchi tomizish davom ettiriladi, glitserin ichiriladi (1 kg vaznga 1,5 gr dan), chalg‘ituvchi terapiya (oyoqqa issiq vanna, kasal chakkasiga 2 ta zuluk) qilinadi, 24 soat davomida konservativ davolanadi. Agar xuruj qaytmasa, iridektomiya jarrohligi o‘tkaziladi. Vaqtida operatsiya qilinmasa, bemor ko‘r bo‘lib qoladi, chunki KIB juda baland bo‘lib, ko‘ruv nervi atrofiyasi tez rivojlanadi. Birlamchi glaukoma bilan og‘rigan bemor dispanser nazoratida bo‘lishi shart. Shifokor aytgan vaqtda kelib, ko‘zni tekshirtirib turishi kerak (KIB, ko'rish o'tkirligi, ko‘ruv maydoni). Agar ko‘zdagi o‘zgarishlar yomonlashsa, bemor statsionai^a davolanishga yuboriladi.