Tashqi muhitning kishi organizmiga mexanik, elektrotermik, kimyoviy va nur ta’siri natijasida to'qima va a’zolarda anatomik va funksional o'zgarishlarning paydo boMishi shikastlanish deyiladi

Anemiya — qondagi eritrotsitlar sonining kamayib, qonning hajm birligida gemoglobin miqdori va bitta eritrotsitdagi o‘rtacha gemoglobin miqdorining kamayib qolishi bilan xarakterlanadigan holatdir.
Etiologiyasi. Katta yoshdagi bolalarda anemiyaning kelib chiqishida tLirli sohalardan qon ketishi, gelmintozlar sabab boMishi mumkin. Bundan tashqari, anemiya boshqa tizim hamda organlar kasailiklari - leykoz, nefrit, jigarning diffuz zararianishi, infeksiyalar, intoksi- katsiyalar, irsiy kasalliklar va boshqalarning alomati sifatida iiam paydo bolishi mumkin. Yosh go‘dak bolalarda (aksari 6—18 oylik) uchraydigan barcha anemiyalarning 90 foizi infeksion-alimentar tabiatga ega. Buning sababi, emadigan bola qon yaratish apparatining funksionaljihatdan labil hamda juda nozik boMishidir.
Yosh go‘daklarda bo‘ladigan infeksion-alimentar anemiyalar ko‘pincha temir yetishmasligi sababli kelib chiqadi va shuning uchun bunday anemiyalar — temirdefitsitli anemiyalar deyiladi. Bundan tashqari, keltirib chiqargan sabablarga asoslangan holda kamqonlikning vitamin yoki oqsil yetishmasligidan kelib chiqqan turi, postgemorragik (ko‘p qon yo‘qotish), gemolitik (qonning parcha- lanishi), postinfeksion (yuqumli kasalliklardan so‘ng), gipoplastik va aplastik (qon ishlab chiqarishning pasayishi yoki batamom yo‘qolishi) turlari ham farqianadi. Anemiyalarning postgemorragik, gemolitik, postinfeksion va gipoaplastik turlari odatda katta yoshdagi bolalarda ko‘proq uchraydi.
Yosh go‘daklarda temir yetishmasligi tufayli bo‘ladigan anemiya­larning xarakterli belgisi qon zardobidagi temir miqdorining kamayib ketishidir. ^inikasi. Kasallik odatda asta-sekinlik bilan avj oladi.
Bolalarda anemiya yengil, o‘rtacha og‘ir va og‘ir formalarda kechadi. Anemiyaning og‘irIigi qondagi gemoglobin miqdori bilan belgilanadi va u darajalarda ifodalanadi.
l^Jengil formasi yoki anemiyaning I darajasida qondagi gemoglobin miqdori 90 g/l gacha kamaygan bo‘lib, bolaning umumiy ahvoli qoniqarli, lekin shu bilan bir vaqtda ten qoplamlari, shilliq pardalarining rangi oqargan, ishtahasi past, bolaning avzoyi o‘zgargan bo‘ladi, yurak ichida eshitiladigan I ton bo‘g‘iqlashgan, bo‘yin tomirlarida «pildiroq shovqin» eshitiladi, jigar biroz kattalashadi. Eritrotsitlar soni 3,5* 10 g/l dan kam, rang ko‘rsatkichi 0,7—0,75 boMadi.