“Tasviriy san’at va muhandislik grafikasi” ta’lim yo’nalishi Baxtiyorova Mohira Doniyor qizining

2.2. Kompozitsiya darslarida zamonaviy pedagogik texnologiyalar qo'llash usullari
N. Sayidahmedov ta'rifi bo'yicha, «Pedagogik texnologiya - bu o'qituvchi (tarbiyachi) ning o'qitish (tarbiya) vositalari yordamida o'quvchi (talaba)larga muayyan sharoitda ta'sir ko'rsatishi va aks ta'sir mahsuli sifatida ularda oldindan belgilangan shaxs sifatlarining jadał shakllanishini kafolatlaydigan jarayondir», deb ko'rsatiladi. Olim o'zining bu ta'rifini ilmiy fakt, dalillar va maxsus tajribalari natijalari va xulosalari bo'yicha asoslagan. N. Sayidahmedov o'zining pedagogik tadqiqotlarida pedagogik texnologiya, uning didaktik asoslari, metodik yo'nalishlari va xususiyatlarini ilmiy asosda, ishonchli tahlil qilib beradi.
2.3. Haykaltaroshlik darslarida pedagogik texnologiyalardan foydalanish
"O'qitish texnologiyasi" — tasviriy san'at va san'atshunoslik fanlarini o'qitish, ular asosida nazariy hamda amaliy sohalardan bilim-malakani o'zlashtirish yo'li, qoidalari va uslublari majmuasi jarayonidir.
Bu texnologiya ma'lum bir o'quv predmetini o'qitish va o'zlashtirish yo'lining didaktikasi va xususiy metodikasi jarayonini ifoda etadi. Shunga ko'ra, o'qitish texnologiyasi tasviriy san'at dars mashg'ulotlarining besb turi bo'yicha o'zgarib turadi. Chunki tasviriy san'at dars mashg'ulotlarini o'qitish didaktikasi va uslublari mashg'ulotlardagi maqsad-vazifalaming o'zgarib turishi bilan uning o'qitish texnologiyasi ham o'zgarib turadi.
"Ma'lumot texnologiyasi" — bu o'quvchilarga ma 'lumot berish mazmunida ifodalanib, u o'quvchilarga tasviriy san'at o'quv fanidan bilim-malaka berish jarayonida o'qituvchi bilan o'quvchi o'rtasida ilmiy muloqot, munosabat, ijodiy harnkorlikjarayonlari mazmunida ifodalanadi.
Ya'ni o'quvchilarga beriladigan san'at nazariyasi va rasm chizish (tasvirlash)ga oid bilim-malakani o'quvchilarga yetkaza olishni kafolatlay oladigan ta'lim-tarbiya vositalari, o'qitish didaktikasi, metodikasi va uslublari majmuasida ifodalanadi.
Chunki dars jarayonida tasviriy san'at o'qituvchisi o'quvchilarga bo'ladigan dars mazmuni bo'yicha va darsda bajariladigan amaliy ishlar bo'yicha vazifalar va ularni bajarish yo'llari haqida eng oson, eng qisqa va ilmiy asosdagi ma'lumotlar beradi.
Yuqoridagilar shuni ko'rsatadiki, tasviriy san'atning o'qitilishi jarayonida pedagogik texnologiyaning har uch ko'rinishidan foyda- lanilaveradi.
Pedagogik texnologiyani yaxshi tushunib Olgan tasviriy san'at o'qituvchisi har qanday holatda ham dars samaradorligini oshirishga erishadi. Chunki pedagogik texnologiyaning juda ko'plab prinsiplari borki, ulardan dars maqsad va vazifasiga ko'ra foyda- lanish mumkin.
Hozirgi davrda pedagogik texnologiyaning muammoli-modulli o'qitilishi shaxsga yo'naltirilgan ta'lim, ta'limni jadallashtirish, maqsadli o'qitish, tabaqalashtirib o'qitish kabi turlari ishlab chiqilganki, o'qituvchining o'zi tasviriy san'atni o'qitish mazmuniga mos kelishiga ko•ra tanlaydi va undan foydalanadi. Masalan, muammoli-modulli o'qitish texnologiyasidan tasviriy san'atni o'qitishda foydalanib, o'tiladigan dars materialini to'liq, qisqartirilgan yoki chuqurlashtirilgan mazmunda amalga oshirib, ta'lim jarayonini integratsiyalash va tabaqalashtirib o'qitish texnologiyasidan foydalanadi.
Tasviriy san'at o'qituvchisi pedagogik texnologiyadan unumli foydalanishi uchun o'quv-tarbiya vositalarini kuchaytirishi zarur. Bu darslar didaktikasi va metodikasi talablariga javob beradigan tasviriy san'at kabinetini tashkil etish va unda zaruriy didaktik hamda ko•rgazma materiallar bazasi, natura fondini bunyod etish zarurligini ifoda etadi
Haqiqatda ham pedagogik amaliyotlar va pedagoglar bilan o'tkazilgan suhbat va savol-javoblarga tayangan hołda va yuqorida bayon etilgan ta'riflarga ko'ra, pedagogik texnologiya - ma'lum belgilangan sharoitda o'quvchilaiga bilim va malaka berishning qonun-qoidalari va vositalari asosida oldindan belgilangan maqsadga erishishning kafolatlay oladigan pedagogik jarayon ekanligini anglab olamiz.
Shuning uchun aytish mumkinki, bizningcha, pedagogik texnologiya - o'qituvchining mahoratidan istisno bo'lib, u darsning tashkil etish didaktikasidan ham, uni o'qitish metodlaridan ham, hatto usullaridan ham farqlanadi.
Lekin unutmaslik kerakki, dars texnologiyasi - ta'limni tashkil etish didaktikasi, uning prinsiplari va o'qitish metodlari bilangina dialektik birlikni tashkil etib, ko'zlangan maqsadga erishish imkonini beradi. Chunki dars texnologiyasi — ta'lim berish didaktikasiga va uning prinsiplariga amal qilish bilan o'z mazmun-mohiyatini ko'rsata oladi. Shundagina u o'quvchiga dars materialining oson, qisqa, asosli, qiziqarli yetkazilishi bilan, dars texnologiyasi samaradorligi ortadi va uning oldindan belgilangan maqsadlarining kafolatlari ta'minlanadi. Chunki dars materialini o'quvchilarga oson, qisqa, asosli yetkazilishining asosiy ilmiy-pedagogik qonun-qoidalarini o'qitish didaktikasi va uning prinsiplari ta'minlaydi
"O'qitish jarayoni bilan didaktik jarayon o'rtasidagi farq nimadan iborat?» mazmunidagi savolga akademik Vladimir Pavlovich Bespalko shunday javob beradi: "O'qitish jarayoni "Klassik qoida”ga bo'ysunadi. Ya'ni o'qituvchi sinf (auditoriya)ga kirib, dars mavzusini e'lon qiladi-yu, darhol uning mazmunini bayon qilishga kirishib ketadi. Didaktik jarayon esa har bir dars (ma'ruza)ni boshlashdan oldin o'quvchi (talaba)lar diqqatini dars materialiga jalb (lila oladigan faoliyat bosqichi - motivatsiyani vujudga keltirishdan boshlanadi. Ana shu motivatsiya bosqichi o'quv- bilish faoliyatining kaliti hisoblanadi".
Haqiqatan ham dars jarayoni yoki dars texnologiyasiga darsning boshlanishidan uning tugashigacha bo'lgan jarayon kiradi desak, o'quv materialini qisqa, oson, asosli tushuntirib, o'quvchilarga yetkazilishining asosiy vositasi va qonun-qoidasini uning didaktikasi hamda uning prinsiplari ta'minlaydi.
N. Sayidahmedov o'zining "Yangi pedagogik texnologiya” asarida "Motivatsiya" jarayonini asosli sharhlab bergan4. Unga ko'ra, o'qituvchi o'z darsining mazmunmohiyatiga ko'ra, «Motivatsiya» me'yorini aniqlab, undan ijodiy foydalanishi zarur.
Individual differensial yondashuv sog'liqni saqlash ishining asosiy vositasidir: Har bir bola uchun sinfda qulay mikroiqlim yaratish, tashxis qo'yish va o'quvchilarga yordam berish uchun ma'lumotlardan foydalanish. Masalan, bolalar tomonidan ma'lumotlarni idrok etish turi bo'yicha diagnostika va tibbiy ma'lumotlar talabalarni o'z stollariga to'g'ri joylashtirishga yordam beradi; motivatsion tadqiqotlar darsda unchalik qulay bo‘lmagan va individual mehnat talab qiladigan o‘quvchilarni aniqlaydi, sotsiometrik ma’lumotlar to‘g‘ri sinf aktivini tanlashga yordam beradi va hokazo.
Sog‘lom turmush tarzini shakllantirish:
• Salomatlik bilimlari asoslari bo‘yicha suhbatlar
• Yomon odatlarning erta oldini olish. .
• Salomatlik burchagini saqlash.
• Sport bayramlarini o'tkazish.
Salomatlikni tejaydigan texnologiyalardan foydalanish o‘quvchilarning kasalliklarini kamaytirish, mehnat qobiliyatini oshirish, bolalarning yoshga bog‘liq o‘sishi va rivojlanishini ta’minlash, kichik yoshdagi o‘quvchilarda sog‘lom turmush tarzi uchun zarur ZUNni shakllantirish va olingan bilimlarni kundalik hayotda qo‘llashga yordam beradi.

XULOSA
Pedagogik texnologiya - bu o'qituvchi faoliyatining shunday konstruktsiyasi bo'lib, unda o'z ichiga olgan barcha harakatlar ma'lum bir ketma-ketlik va yaxlitlikda taqdim etiladi va amalga oshirish istalgan natijaga erishishni nazarda tutadi va bashorat qilinadi. Ushbu texnologiyalarning afzalliklari nafaqat talabalarning mustaqil ishlarining roli va nisbatini kuchaytirish, balki texnologiyalarni shaxsning ijodiy salohiyatini rivojlantirishga, o'quv jarayonini individuallashtirish va differentsiallashtirishga qaratilgan. samarali o'z-o'zini nazorat qilish va ta'lim natijalarini o'z-o'zini baholash. O'qitishning ustuvor yo'nalishi o'quvchilar tomonidan ma'lum miqdordagi bilim, ko'nikma va ko'nikmalarni rivojlantirish emas, balki o'quvchilarning mustaqil ravishda o'rganishi, bilimlarni egallashi va uni qayta ishlay olishi, to'g'risini tanlab olishi, uni mustahkam yodlashi bo'lishi kerak. , uni boshqalar bilan bog'lang. Innovatsion texnologiyalarning keng joriy etilishi maktab o‘quvchilarining ta’lim sifatini, bilim faolligini va o‘quv motivatsiyasini oshirish uchun sharoit yaratmoqda. Saʼy-harakatlarni innovatsion texnologiyalar yordamida oʻquv-tarbiyaviy ishlar sifati va samaradorligini oshirishga yoʻnaltirish orqali fan olimpiadalari, ijodiy intellektual bellashuvlarda yuqori natijalarga erishish mumkin boʻlib, bu oʻquvchilarning bilim qiziqishlari, faolligi va ijodiy qobiliyatlarini rivojlantirishga xizmat qilmoqda. . Maktabning o'quv jarayoniga innovatsion texnologiyalarni joriy etishni psixologik-pedagogik qo'llab-quvvatlash muayyan yangiliklardan foydalanishni ilmiy-pedagogik asoslashni nazarda tutadi. Ularni uslubiy kengashlarda, seminarlarda tahlil qilish, sohaning yetakchi mutaxassislari bilan maslahatlashish. Shunday qilib, zamonaviy maktab tajribasi pedagogik innovatsiyalarni o'quv jarayonida qo'llashning eng keng arsenaliga ega. Ularni qo‘llash samaradorligi umumta’lim muassasasida o‘rnatilgan an’analarga, muassasaning moddiy-texnik bazasiga, pedagoglar jamoasining bu yangiliklarni idrok etish qobiliyatiga bog‘liq. Shuning uchun maktabda o'qitishning innovatsion usullari bolalarda kognitiv qiziqishni rivojlantirishga yordam beradi, ular o'rganilayotgan materialni tizimlashtirish va umumlashtirish, muhokama qilish va bahslashishga o'rgatadi. Olingan bilimlarni idrok etish va qayta ishlash, talabalar ularni amaliyotda qo'llash ko'nikmalariga ega bo'ladilar, muloqot tajribasiga ega bo'ladilar. Shubhasiz, innovatsion o'qitish usullari an'anaviy usullardan afzalliklarga ega, chunki ular bolaning rivojlanishiga hissa qo'shadi, uni bilish va qaror qabul qilishda mustaqillikka o'rgatadi.