Tayanch iboralar: · Moliyaviy siyosat; · Moliyaviy strategiya

Foydalanidh uchun adabiyotlar:

1. 
   Б.И.Нурмуҳаммедова, Н.В.Кабирова.: “Молия”, Дарслик.- Т “Иқтисод-молия”, 2014й.
   
2. 
   Вахобов А., Маликов Т.: “Молия”, Дарслик.-Т.: “Ношир”, 2011 й.
   
3. 
   Маликов Т. Ҳайдаров Н.: “Молия: умумдавлат молияси”, Ўқув қўлланма.-Т.: “Иқтисод-молия”, 2009й.
   
4. 
   Вахобов А., Маликов Т.: “Молия: умумназарий масалалар”, Ўқув қўлланма.-Т.:“Иқтисод-молия”,2008й.
   

44444444444444444444444444444444444444444444444444
7 mavzu: Мoliya mexanizmi

Reja:

1. 
   O’zbekiston Respublikasi bozor iqtisodiyoti sharoitida moliya siyosatini amalga oshirishning asosiy yo’nalishlari
   
2. 
   moliya mexanizmining ahamiyati, mazmuni.
   

O’zbekiston mustaqillikka erishib, iqtisodiy rivojlanishda bozor munosabatlariga o’tishda, ijtimoiy hayotning barcha sohalarida bo’lgani kabi, moliya va moliyaviy munosabatlarda ham chuqur islohotlarni amalga oshirishga to’g’ri keldi.

Bozor iqtisodiyotiga o’tishning birinchi bosqichida iqtisodiy strategiya quyidagi vazifalarni bajarishni ko’zda tutdi:

1. Ma’muriy-buyruqbozlik tizimining oqibatlarini yengish, tanglikka barham berish, iqtisodiyotni barqarorlashtirish;

2. Respublikaning o’ziga xos sharoitlari va xususiyatlarini hisobga olgan holda bozor munosabatlarining negizlarini shakllantirish. Prezidentimiz I. Karimov belgilab bergan iqtisodiy strategiyadan kelib chiqqan holda, bozor iqtisodiyotini birinchi bosqichida moliya va soliq siyosatining birinchi darajadagi chora tadbirlari va ustivor yo’nalishlari quyidagilardan iborat bo’ladi:

1. Barqaror moliyaviy siyosatni amalga oshirish, davlat byudjeti defitsitini iloji boricha kamaytirish, byudjetdan beriladigan dotatsiya va subsidiyalarni barcha turlarini bosqichma-bosqich qisqartirib borish;

2. Byudjet mablag’larini daromad tushgandan keyingina taqsimlanadigan yo’ldan og’ishmay borish, birinchi darajali, eng zarur umumdavlat ehtiyojlari uchungina byudjetdan mablag’ ajratish;

3. Xalq xo’jaligi tarmoqlarini, ayrim korxonalarni rivojlantirish uchun byudjetdan

qaytarib olmaslikni ko’zda tutib ta’minlash amaliyotidan voz kechish, ana shu maqsadlarda investitsiya kreditlaridan keng foydalanish;

4. Soliq tizimini takomillashtirish byudjet daromadlarini barqaror sur’atda to’lab

turishni ta’minlaydigan, kichik va xususiy korxonalarning, chet el kapitali ishtirokidagi qayta ishlaydigan va xalq iste’moli mollarini ishlab chiqaradigan qo’shma korxonalarni rivojlanishini rag’batlantiradigan soliq siyosatini olib borish.

Belgilangan strategik vazifalar davlatning taktik chora-tadbirlari asosida bajariladi.

Soliq siyosati - bu moliya siyosatining bir qismi bo’lib, davlat orqali soliqlar doirasida chora-tadbirlar tartibini amalga oshirishdir. O’zbekiston Respublikasida oxirgi bir necha yillar mobaynida soliq tizimi mukammallashib jamiyatni iqtisodiy hayotiga,

korxonalarni, tashkilotlarni, aholini xo’jalik intizomiga, davlat tomonidan ta’sir etadigan kuchli dastakka aylandi. Davlat bilan xo’jalik yurituvchi sub’ektlar o’rtasidagi munosabatlar asosan soliq asosida olib boriladi. Soliq munosabatlarini tartibga solib turuvchi huquqiy baza yaratilib va takomillashib bordi.

Soliq siyosati - bozor iqtisodiyoti sharoitida, iqtisodni, butun xalq xo’jaligini

rivojlanishiga davlat orqali ta’sir etadigan muhim iqtisodiy dastakdir. SHuning uchun Respublikamizda soliq siyosatini takomillashtirishga va respublikani soliq organlarini samarali amal qilishini tashkil etish uchun katta ahamiyat berilmoqda.

Yaqin o’tmishda soliq organlar moliya organlar tizimining bir qismi bo’lib xizmat

qilishar edi. Lekin, bozor iqtisodiyotini talablarini va soliq siyosatini ahamiyatini o’sib borishini, ijtimoiy ishlab chiqarishni rivojlanishini soliq orqali tartibga solishni inobatga olib, "O’zbekiston Respublikasini soliq organlari nizomi" asosida soliq organlari mustaqil davlat soliq qo’mitasi qayta tashkil etildi va unga quyidagi vazifalar yuklatildi:

- davlat byudjetiga va boshqa fondlarga yo’naltiriladigan soliqlarni va to’lovlarni

to’g’riligini hisoblash va o’z vaqtida to’lanishini nazorat qilish;

- soliq to’lovchilarni, soliqqa tortiladigan ob’ektni va aholidan soliqlarni to’g’ri

hisoblashni to’liq va o’z vaqtida hisobga olish;

- O’zbekiston Respublikasnni soliq siyosatini realizatsiya qilishda qatnashish;

- daromadlarni (foydani) ataylab berkitish belgisini aniqlab olish maqsadida

dastlabki to’lov tergovni olib borish, hamda tergov va sud organlariga amaldagi soliq qonunlarni buzish faktlar asosidagi materiallarni berib yuborish.

Soliqlarni olish mexanizmi O’zbekiston Respublikasini soliq qonunlari va Vazirlar

Mahkamasining qarorlari asosida Moliya Vazirligi va davlat soliq qo’mitasi - yashlab chiqqan yo’riqnomalar va boshqa normativ xo’jjatlar bilan tartibga solinadi.

Moliyaviy siyosatning tarkibi ko’p qirrali bo’g’inlardan iboratdir, jumladan:

Yuqorida ko’rsatilgan uch asosiy bo’g’inning birligi moliyaviy siyosatni mazmunini ochib beradi.

Davrning mavsumiyligi va hal qilinadigan masalalarning xususiyatiga qarab moliyaviy siyosat ikkiga bo’linadi:

1. Moliya strategiyasi

2. Moliya taktikasi