. Bir sostavli gaplar bir bo‘lakdan tuziladi. Gap tarkibida yoki ifodalangan ega yoki kesim o‘zi alohida yoxud o‘z tarkibi (o‘ziga oid so‘zlar) bilan kengayib kela oladi: Tong. Zveno dalaga chiqdi. (O.) Anhor bo‘yi. Tolzor. Bekorchi bir to‘p. (O.) Chekilmasin. Ilmni mehnatsiz egallab bo‘lmaydi. - . Bir sostavli gaplar bir bo‘lakdan tuziladi. Gap tarkibida yoki ifodalangan ega yoki kesim o‘zi alohida yoxud o‘z tarkibi (o‘ziga oid so‘zlar) bilan kengayib kela oladi: Tong. Zveno dalaga chiqdi. (O.) Anhor bo‘yi. Tolzor. Bekorchi bir to‘p. (O.) Chekilmasin. Ilmni mehnatsiz egallab bo‘lmaydi.
Bir sostavli gaplar quyidagi tiplarga bo‘linadi: . Shaxsi noma’lum va shaxsi umumlashgan gaplarda kesim (hamda unga oid so‘zlar) mavjud bo‘lib, ega ifodalanmaydi: - . Shaxsi noma’lum va shaxsi umumlashgan gaplarda kesim (hamda unga oid so‘zlar) mavjud bo‘lib, ega ifodalanmaydi:
- Avtobusga orqa eshikdan kiriladi.(shaxsi umumlashgan);
- Dam olish kuni kutubxonaga borish kerak(shaxsi noma’lum)
- Nominativ va infinitiv gaplarda ega (hamda unga oid so‘zlar) ifodalanib, kesim (hamda uning sostavi) grammatik jihatdan ifodalanmaydi.
- Shaxsi umumlashgan va shaxsi noma’lum gaplarda ega ham ba’zan birinchi, ikkinchi shaxs olmoshlari orqali ifodalanishi mumkin; ammo harakat, gapdan anglashilgan mazmun ifodalangan egalarga emas, umumga oid bo‘ladi. (Hurmat qilsang, hurmat ko’rasan)
So‘z-gaplar bir sostavli gaplarning alohida gruppasini tashkil etadi, ularda grammatik ega ham, kesim ham bo‘lmaydi. Bu xil gaplar kishining turli tuyg‘usi va voqea-hodisaga bo‘lgan munosabatlarini ifodalovchi modal so‘zlardai bo‘ladi. - So‘z-gaplar bir sostavli gaplarning alohida gruppasini tashkil etadi, ularda grammatik ega ham, kesim ham bo‘lmaydi. Bu xil gaplar kishining turli tuyg‘usi va voqea-hodisaga bo‘lgan munosabatlarini ifodalovchi modal so‘zlardai bo‘ladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |