Tayyorladi: to’rayeva d. Reja


Download 0.5 Mb.
bet7/9
Sana07.03.2023
Hajmi0.5 Mb.
#1247764
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
3-MA’RUZA MASHG’ULOTI

. Bir sostavli gaplar bir bo‘lakdan tuziladi. Gap tarkibida yoki ifodalangan ega yoki kesim o‘zi alohida yoxud o‘z tarkibi (o‘ziga oid so‘zlar) bilan kengayib kela oladi: Tong. Zveno dalaga chiqdi. (O.) Anhor bo‘yi. Tolzor. Bekorchi bir to‘p. (O.) Chekilmasin. Ilmni mehnatsiz egallab bo‘lmaydi.

  • . Bir sostavli gaplar bir bo‘lakdan tuziladi. Gap tarkibida yoki ifodalangan ega yoki kesim o‘zi alohida yoxud o‘z tarkibi (o‘ziga oid so‘zlar) bilan kengayib kela oladi: Tong. Zveno dalaga chiqdi. (O.) Anhor bo‘yi. Tolzor. Bekorchi bir to‘p. (O.) Chekilmasin. Ilmni mehnatsiz egallab bo‘lmaydi.

Bir sostavli gaplar quyidagi tiplarga bo‘linadi:

. Shaxsi noma’lum va shaxsi umumlashgan gaplarda kesim (hamda unga oid so‘zlar) mavjud bo‘lib, ega ifodalanmaydi:

  • . Shaxsi noma’lum va shaxsi umumlashgan gaplarda kesim (hamda unga oid so‘zlar) mavjud bo‘lib, ega ifodalanmaydi:
  • Avtobusga orqa eshikdan kiriladi.(shaxsi umumlashgan);
  • Dam olish kuni kutubxonaga borish kerak(shaxsi noma’lum)
  • Nominativ va infinitiv gaplarda ega (hamda unga oid so‘zlar) ifodalanib, kesim (hamda uning sostavi) grammatik jihatdan ifodalanmaydi.
  • Shaxsi umumlashgan va shaxsi noma’lum gaplarda ega ham ba’zan birinchi, ikkinchi shaxs olmoshlari orqali ifodalanishi mumkin; ammo harakat, gapdan anglashilgan mazmun ifodalangan egalarga emas, umumga oid bo‘ladi. (Hurmat qilsang, hurmat ko’rasan)

So‘z-gaplar bir sostavli gaplarning alohida gruppasini tashkil etadi, ularda grammatik ega ham, kesim ham bo‘lmaydi. Bu xil gaplar kishining turli tuyg‘usi va voqea-hodisaga bo‘lgan munosabatlarini ifodalovchi modal so‘zlardai bo‘ladi.

  • So‘z-gaplar bir sostavli gaplarning alohida gruppasini tashkil etadi, ularda grammatik ega ham, kesim ham bo‘lmaydi. Bu xil gaplar kishining turli tuyg‘usi va voqea-hodisaga bo‘lgan munosabatlarini ifodalovchi modal so‘zlardai bo‘ladi.

Download 0.5 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling