Telekommunikatsiya tarmoqlariga texnik xizmat

Nazorat savollari 
1. OA tizimlari qanday tasniflanadi? 
2. TOAT liniyalarini qanday asosiy zichlashtirish usullarni bilasiz? 
3. TOAT liniyalarini vaqt bo‘yicha zichlashtirish usulini tushuntiring. 
4. TOAT 
liniyalarini 
chastota 
bo‘yicha 
zichlashtirish 
usulini 
tushuntiring. 
5. To‘lqin uzunligi bo‘yicha zichlashtirish usulini tushuntiring. 
6. TOAT liniyalarini zichlashtirish usullaridan qaysi biri maksimal 
axborot sig‘imiga ega? 
 
1.6. Optik tola bo‘ylab signallarni tarqalish xususiyatlari 
Tolali optik aloqa tizimida optik tebranishlarning tarqalishini 
chegaralovchi va yorug‘lik energiyasi oqimini berilgan yo‘nalishda 
yo‘naltiruvchi, uzatish va qabul qilish traktlarini bog‘lab turuvchi muhit 
optik tola deyiladi.
Optik tolalar o‘zak va qobiqdan iborat bo‘ladi. Ular qiymat bo‘yicha 
bir-biriga yaqin turli sindirish ko‘rsatkichlariga ega. O‘zak uzatuvchi 
muhit, qobiq esa o‘zi va o‘zak orasida chegara hosil qiluvchi sifatida 
ishlatiladi. Bu chegara yorug‘likni yo‘naltiruvchi fizik kanalni 
shakllantirib, u orqali uzatilgan signalning tashuvchisi yorug‘lik nuri 

---

25 
tarqaladi. Yorug‘lik nurining faqatgina o‘zak bo‘ylab tarqalishini 
ta’minlash uchun n
1
>n
2
,shart bajarilishi kerak. Mos ravishda bu yerda:
n
1 
- o‘zakning sindirish ko‘rsatkichi, 
n
2
, - qobiqlarning sindirish ko‘rsatkichlari. 
Sindirish ko‘rsatkichi n, yorug‘likning vakumdagi tezligini (s) 
materialdagi yorug‘lik tezligiga (s
m
) nisbati orqali ifodalanadi: n = 
s / s
m
. 
Turli moddalardan yorug‘lik turli tezliklarda tarqaladi. OT uchun 
asosiy material juda toza va tiniq kvars shishasi, kremniy ikki oksidi (SiO
2
) 
hisoblanadi. 
Agar dengiz suvi shunchalik tiniq bo‘lganda, u xolda Tinch okeanida 
joylashgan 33,177 futli Mariana cho‘kmasining eng chuqur joyini ko‘rish 
mumkin bo‘lardi [2].
3.1-jadval 
Turli materiallarning sindirish ko‘rsatkichlari