Tema: Ilmiy dóretiwshilik-insan madeniy iskerliginiń joqarı túri

Pánniń wazıypaları:
Studentlerdi “STEAM hám SMART bilimlendiriw texnologiyası” pániniń maqset, wazıypaları, basqa pánler menen baylanıslılıǵı, texnologiya oqıtıwshın tayarlawdaǵı ornı, oqıtıwshı mádeniyatı, texnologiyalıq mádeniyatı hám kompetenligin rawajlandırıwdıń xalıq aralıq tájiriybeleri, pedagogikalıq shárt-shárayatları, didaktikalıq qásiyetleri, texnologiyaları, formaları, baqlaw hám bahalaw boyınsha kónlikpelerin qáliplestiriwden ibarat.

(3-qosımsha)

Tema: STEAM hám SMART(aqıllı bilimlendiriw) texnologiyaların joqarı bilimlendiriw
sistemasında qollanıw.

STEM: Birinshi ret bul sózdi Amerikalıq bakterolog Rita Kolvell 1990-jılda pánge kiritiwdi usınıs etti. Biraq 2000-jıldan baslap bul sóz aktiv isletile basladı. STEM ataması birinshi ret AQSHta mektep dástúrine kiritilgen bolıp, oqıwshılardıń ilmiy texnika jónelislerinde kompitenciyaların rawajlandırıwġa qaratılġan. Keyin ala bul jónelis keńeyttirilip, atamaġa qosımsha háripler kiritildi.

STEAM bilimlendiriw sisteması:
S - science - tábiyiy pánler
T - technology - texnologiya
E - engineering - injenerlik
A - art - kórkem óner
M - math.- matematika
STEAM zamanagóy dúnyada eń ataqlı bolıp kiyatırǵan sistema bolıp tabıladı. Sol sebepli búgingi kúnde STEAM sisteması tiykarǵı tendenciyalardan biri retinde rawajlanıp atır. STEAM bilimlendiriwi baǵdarı hám ámeliy jantasıwdı qóllaw, sonıń menen birge, barlıq bes tarawdı birden-bir bilimlendiriw sistemasına integraciyalawǵa tiykarlanǵan.
Tolıǵıraq aytatuǵın bolsaq STEAM Amerikada islep shıǵılǵan bolıp geypara oqıw orınlarında pitkeriwshilerdiń mártebelerin itibarǵa aldı hám pán, texnologiya, injenerlik hám matematika sıyaqlı pánlerdi birlestiriwge qarar qılıwdı hám STEM sisteması sol tárizde qáliplesti. (Pán, texnika, injenerlik hám matematika ). Keyinirek bul jerde Art qosıldı hám endi STEAM aqırıǵa shekem qáliplesti. Oqıtıwshılar bul temalar, anıqraǵı bul pánlerden bilimler keleshekte studentlerdiń joqarı maman qánige bolıp jetilisiwine járdem beredi dep esapladı. Sońınala, balalar jaqsı bilim alıwǵa umtıladı jáne onı tezlik penen ámelde qóllanadı.
Eger biz dástúriy bilimlendiriwdiń tiykarǵı maqseti bilimlerdi úyretiw jáne bul bilimlerden pikirlew hám dóretiwshilik penen shuǵıllanıw ushın paydalanıw dep aytsaq, STEAM jantasıwı bizdi alǵan bilimlerdi haqıyqıy kónlikpeler menen birlestiriwge úyretedi. Bul mektep oqıwshılarına tek ǵana geypara ideyalarǵa ıye bolıw, bálki olardı ámelde qóllanıw hám ámelge asırıw múmkinshiligin beredi.
STEAM jantasıwınıń eń belgili úlgisi bul Massachusets Texnologiya Institutı (MIT). Bul dúnya universitetiniń uranı “Mens et Manus” (Aqıl hám qol). Massachusets Texnologiya Institutı studentlerge STEAM túsinigin aldınan úyreniw hám tanısıw múmkinshiligin beriw ushın STEAM kursların islep shıqtı hám hátte geypara bilimlendiriw mákemelerinde STEAM oqıw orayların jarattı.
Statistikaǵa kóre, 2011 jıldan berli STEAM-kásiplerge bolǵan talap dárejesi 17% ke asdı, ápiwayı kásiplerge bolǵan talap bolsa tek 9,8% ke asdı, bul bolsa dúnya boylap bul bilimlendiriw sistemasına úlken talaptı kórsetedi.
Kóplegen oqıw orınlarında STEAM-bilimlendiriw geypara sebeplerge kóre úlken áhmiyetke iye, bular tόmendegishe:
- Jaqın keleshekte dúnyada hám sol sebepli Ózbekstanda injenerler, joqarı texnologiyalı islep shıǵarıw qánigelerine talap júdá joqarı boladı;
- Uzaq keleshekte biz tábiyiy pánler menen birgelikte texnologiya hám joqarı texnologiyalı islep shıǵarıw menen baylanıslı bolǵan kásiplerge iye bolamız, ásirese bio hám nanotexnologiya qánigelerine talap úlken boladı;
- Qánigeler texnologiya, tábiyiy pánler hám injenerliktiń túrli tarawlarınan keń qamtılǵan bilimlendiriw hám tájiriybege mútáj boladı.