Tema: Ilmiy dóretiwshilik-insan madeniy iskerliginiń joqarı túri

2. SMART bilimlendiriw texnologiyası.
Endi zamanagόy bilim alıwda tiykarǵı jáne bir usıldı yaǵnıy texnologiyalıq bilimlendiriw SMART haqqında úyrenemiz.
«Smart-bilimlendiriw» túsinigi. Smart qorshap turǵan átirap ortalıǵında ózgerislerge obekt yamasa processti bir waqıtta maslastırıwǵa múmkinshilik beretuǵın ózgeshelik retinde, zamanagóy social rawajlanıwda, ásirese, bilimlendiriwde eń kerekli bolıp atır. Smart-bilimlendiriwdiń jańa kontsepciyasın qáliplesiwi, bilimlendiriw sistemasında jańa ekonomikalıq jáne social nátiyjelerge erisiw hám jańa nátiyjelilik alıwǵa múmkinshilik beretuǵın informaciya hám kommunikaciya texnologiyalarınıń jetiskenliklerine tiykarlanadı. «Smart-bilimlendiriw» túsinigin kórip shıǵıwdan aldın, bilimlendiriwdiń táriypine toqtalamiz. «Bilimlendiriw-social áhmiyetke iye bolǵan hám insan, shańaraq, jámiyet hám mámleket máplerinde ámelge asırılatuǵın birden-bir maqsetke baǵdarlanǵan tárbiya hám bilimlendiriw processi bolıp tabıladı, sonıń menen birge insannıń intellektuallıq, ruwxıy, etikalıq, dóretiwshilik, fizikalıq hám (yamasa) kásiplik rawajlanıwı ushın, onıń bilimlendiriw mútajlikleri hám qızıǵıwshılıqlarına juwap beretuǵın málim bir muǵdar hám quramalılıqtıń erisiletuǵı bilimleri, kónlikpeleri, qábiletleri, qádiriyatları, iskerlik tájiriybeleri hám kompetenciyaları jıyındısı».
Sonı atap kórsetiw kerek, bilimlendiriw-bul insan, shańaraq, jámiyet hám mámleket mápleri jolında ámelge asırılatuǵın process bolıp tabıladı. Sońǵı jıllarda ótkerilgen izertlewler sonı kórsedi, AKTtıń túrli tarawlarǵa keń tarqalıwı, sol munasábet penen hámme jayǵa-basımı astında insan, shańaraq hám jámiettiiń ayrıqshalıǵı ózgerip atır. Sonday etip,- aqıllı múlk, ekonomika, islep shıǵarıw texnologiyaları hám ılım - pándegi ózgerislerdi esapqa alǵan halda, individual hám jámiettiiń talap hám mútajliklerine uyqas keletuǵın bilimlendiriwdi rawajlandırıw ushın zárúr bolıp tabıladı.
Smart-bilimlendiriw (education)-mánis tárepten jańa bilimlendiriw ortalıǵı bolıp tabıladı; pútkil jáhán bilimlerdi paydalanıw hám passiv kontentten aktiv kontentke ótiw ushın oqıtıwshı, qánige hám studentlerdiń kúshlerin, yaǵnıy bilimlendiriw iskerligin birlestiriw bolıp tabıladı.
Smart-bilimlendiriw - ulıwma standart, texnologiyalar hám oqıw jurtınıń tarmaǵı hám professor oqıtıwshılar quramı arasındaǵı kelisimler negizinde internette bilimlendiriw iskerligin shólkemlestiriwden ibarat esaplanadı.
Smart-oqıw procesi-innovaciyalar hám internetten paydalanıw tiykarında islengen bilimlendiriw processi bolıp tabıladı; ol sistemalı kóp ólshemli kóriw hám kóp aspektliligi hám jańalanıwınıń úzliksizligin itibarǵa alǵan halda predmetlerdi úyreniw tiykarında kásiplik kompetenciyalar iyelewge múmkinshilik beredi.
Aqıllı bilimlendiriwdiń tiykarǵı principlerı retinde tómendegilerdi alıw múmkin:
a. Bilimlendiriw máselelerin sheshiw ushın bilimlendiriw programmasında tiyisli maǵlıwmatlardan paydalanıw. Bilimlendiriwde informaciya aǵımınıń tezligi hám kólemleri hám de hár qanday kásiplik iskerlik jedel pát menen ósip baratır. Studentlerdi ámeliy shınıǵıwlardı ótiwge, haqıyqıy waqıt sharayatında islewge tayarlaw ushın úlgiler hám modellerden paydalannbastan ámeldegi oqıw materiallardı haqıyqıy waqıtta uzatılıp atırǵan materiallar menen úyretiw kerek.
b. Studentlerdiń ózin- ózi ańǵarıw, ilimiy izertlew, proektlestiriw jumısların shólkemlestiriwde paydalanıw.
Bul princip kásiplik máselelerdi sheshiw ushın dóretiwshilik izertlewge, ǵárezsiz informaciya hám izertlew iskerligine tayın bolǵan qánigelerdi tayarlaw tiykarı bolıp tabıladı.
c. Bólistirilgen oqıw ortalıǵında oqıw processin ámelge asırıw.
Oqıw ortalıǵın institut aymaǵı yamasa aralıqtan oqıtıw sisteması shegaraları menen sheklenbeydi. Oqıw processi úzliksiz bolıwı kerek, atap aytqanda, kásiplik iskerlik qurallarınan paydalanıp, kásiplik ortalıqta oqıtıwdı ózine alıwı kerek.
d. Studentlerdiń kásiplik jámáát penen óz-ara baylanısı.
Kásiplik ortalıq tek ǵana qánigelerdi tayarlaw ushın klientler, bálki oqıw processiniń aktiv qatnasıwshısına aylanıp atır. AKT studentlerge kásiplik jámáátler jumısında qatnasıw boyınsha jańa múmkinshilikler jaratıp beredi hám qánigeler tárepinen mashqalalardı sheshiwdi baqlawǵa múmkinshilikler beredi
Instituttıń wazıypası-studenttiń mútajlikleri hám múmkinshiliklerine uyqas halda bilimlendiriw xızmetlerin támiyinlewden ibarat esaplanadı. Bilimlendiriw iskerliginiń túrliligi studentlerdi bilimlendiriw programmaları hám kurslarına oqıtıw, oqıw processinde ásbap-úskenelerden paydalanıw, olardıń salamatlıqlarına, materiallıq jáne social sharayatlarǵa uyqas túrde múmkinshiliklerdi usınıwdı talap etedi.