Temir-beton armatura beton uchun nimaga kerak?

27. Agar armaturani l
an 
qiymatda ankerlashning iloji bo‘lmasa 
nima qilish kerak?
 
Loyihalash amaliyotida bunday hollar uchraganda, arma- 
turani qo‘shimcha ankerlashga to‘g‘ri keladi. Masalan, montaj 
sirtmoqlarining uchlari egib qo‘yiladi (12-a rasm), ferma tu- 
gunlaridagi ishchi armaturalarning uchlari panjasimon bukila- 
di yoki ularga korotishlar payvandlanadi (12-b rasm), egiluvchi 
elementlardagi bo‘ylama armaturalarni tayanch qistirma detal- 
lariga payvandlanadi (12-v rasm).
12-rasm.
 
 
 
1950-yillarning o‘rtalarigacha asosan silliq armatura qo‘lla- 
nilgan va uning beton bilan tishlashishi juda zaif bo‘lgan. Shu- 
ning uchun uni ankerlashda sterjenlarning uchi bukib qo‘yilgan.
28. Ishchi armaturani betonning ichiga l
x 
< l
an 
masofada kiritish 
mumkinmi?
 
Faqat bitta holda mumkin – armatura hisob bo‘yicha 
aniqlanganiga qaraganda zaxirasi mavjud bo‘lsa. Masalan, 
mustahkamlik sharti bo‘yicha armatura ko‘ndalang kesim yu- 
zasi A
s1 
bo‘lib, darzbardoshlik bo‘yicha hisoblanganda uning 
yuzasini ikki barobar orttirishga to‘g‘ri kelgan bo‘lsin, ya’ni 
A
s2
=2A
s1
. Bunday hollarda A
s2 
armatura uchun hisoblangan

---

17
17-javobda ankerlash uzunligi l
an 
ni A
s1
/A
s2 
ga nisbatan, ya’ni 
yarmiga kamaytirish mumkin.
29. Nima uchun temir-beton konstruksiyalarni 
mustahkamlikka hisoblaganda siqilgan betonning
 
mustahkamlik chegarasidan foydalaniladi lekin cho‘ziluvchi 
armaturaning mustahkamlik chegarasidan foydalanilmaydi?
 
Agar armaturaning ham mustahkamlik chegarasidan (uzi- 
lishga vaqtinchalik qarshiligi 
su 
(9-rasmga qaralsin) foyda- 
lanilsa, uning uzayishi shunday katta bo‘ladiki, konstruksiya- 
da yo‘l qo‘yib bo‘lmaydigan katta darzlar va ko‘chishlar hosil 
bo‘ladi, eng asosiysi – egiluvchi elementlarda chetki siqilgan 
tolalar ancha erta siqiluvchi chegaraviy deformatsiyaga yetib 
boradi 
bu 
(1-rasm), natijada armatura siqilishga mustahkamlik 
chegarasiga yetib bormasdan oldin betonning siqiluvchi zonasi- 
da buzilish boshlanadi. Shuning uchun hisoblashlarda jismoniy

pl 
yoki shartli 
02
oquvchanlik chegarasidan foydalaniladi.