Teoriyaliq materiallar 1-tema. Finanslıq analiz pániniń teoriyalıq tiykarları

Finanslıq nátiyjelerdi ańlatıwshı kórsetkishlerdiń bir-birine baylanısı tómendegishe ańlatıladı.

Keleside ekonomikalıq payda keltiriwshi bahalıqlar		Aktivlerdiń kelip túsiwi yaki kóbeyiwi		Aktivlerdiń shıǵıp ketiwi yaki kemeyiwi		Dáramat hám qárejetlerdiń parqı		Paydalılıqtıń salıstırmalı ańlatpası
Aktivler		Dáramat		Qárejet		Payda		Rentabellik

Aktivler – subyekt qadaǵalaytuǵın, keleside olardan dáramat alıw maqsetinde aldınǵı iskerlik nátiyjesinde alınǵan ekonomikalıq resurslar.

Dáramat – aktivlerdiń kelip túsiwi yaki kóbeyiwi yaki minnetlemelerdiń kemeyiwi formasında ekonomikalıq paydanıń esabat dáwirinde ósiw, hám bul ósiw kapital iyeleriniń kapitalǵa qoyılmaları menen baylanıslı bolmaǵan kóbeyiwi¹⁴.

Dáramat túsinigi ádettegi iskerlikten alınatuǵın dáramat hám basqa dáramatlardı óz ishine aladı. Ádettegi iskerlikten alınatuǵın dáramat isbilermenlik subyektiniń ádettegi iskerligi sheńberinde payda boladı hám hár túrli ataladı, sonıń ishinde satıwdan túsim, jıyınlar, payızlar, dividendler hám royaltiler.

Dáramattı esapqa alıwdaǵı tiykarǵı másele – bul dáramat qashan tán alınıwı kerekligin anıqlaw bolıp esaplanadı. Dáramat kelesi ekonomikalıq payda isbilermenlik subyekti tárepinen alınıwı itimalı bar bolǵanda hám bul payda isenimli dárejede bahalanıwı múmkin bolǵanda tán alınadı.

Qárejet – bul aktivlerdiń shıǵıp ketiwi yaki kemeyiwi yaki minnetlemelerdiń artıwı.

Payda – dáramat hám qárejetler ortasındaǵı unamlı parq.

Zıyan – dáramat hám qárejetler ortasındaǵı keri parq.

Kárxananıń finanslıq nátiyjelerin ańlatıwshı kórsetkishlerdi analizlew wazıypaları tómendegilerden ibarat:

- finanslıq nátiyjelerdi ańlatıwshı barlıq kórsetkishlerdiń durıs anıqlanǵanlıǵın tekseriw;

- finanslıq nátiyjelerdi ańlatıwshı kórsetkishlerdiń esabat dáwirindegi ózgeriwine baha beriw;

- finanslıq nátiyjelerdi ańlatıwshı kórsetkishlerdiń hár birine tásir etiwshi faktorlardı belgilew hám olardıń tásirin bahalaw;

- finanslıq nátiyjelerdi ańlatıwshı kórsetkishlerdiń bir-birine baylanısın, olardıń sap payda ózgeriwine tásirin bahalaw;

- finanslıq nátiyjelilik kórsetkishlerin múlkiy jaǵday hám nátiyjelilik penen baylanıslı táreplerin bahalaw;

- rentabellik kórsetkishlerine baha beriw hám onıń ózgeriwine tásir etiwshi faktorlardı analizlew;