Termiz davlat universiteti professor A. N. Ro’ziev
Download 1.81 Mb. Pdf ko'rish
|
topografiya asoslari va kartografiya
|
2. Plan olish tartibi
Ma'lumki, joyning planini olishda ulchash ishlari bajariladi. Bu ulchash ishlari kancha puxta bajarilmasin, ulchash vaktida xar kancha takomillashgan asboblar kullanilmasin, bari bir, tasodifiy xatolar ruy berradi. Odatda, xar kandai ulchash natijasining anikligi shu ulchashda yul kuyiladigan xatoning absalyut yoki nisbiy mikdori bilan ifodalanadi. Bu mikdor oldindan berrilgan buladi. Ana shu mikdorni xisobga olib joyda ulchash ishlarining mertodi va unga moer asboblar tanlanadi. Plan olishdagi ulchash xatolarining ta'sirini kamaytirish xamda bu xatolarning plani olinayotgan terrritoriyaning biron kismida yul kuyilgan xato cherkidan oshib kertmasligi uchun, plan olish protserssida terrritoriyani umumiydan kismlarga bulib urganish tartibi kabul kilingan. Bu tartib ayniksa katta terrritoriyalarning planini olishda muxim axamiyatga egadir. Terrritoriyani umumiydan kismlarga bulib urganish tartibida, dastlab plani olinayotgan terrritoriyada geroderzik tayanch shaxobchalari barpo kilinadi. Geroderzik tayanch shaxobchalarining barpo kilinishi plan olishda ruy berradigan ulchash xatolarining ta'sirini kamaytirish bilan birga, 85 plan olishning kay darajada aniklikda bajarilganligini terkshirishga, barcha plan olishlarini yagona sistermaga birlashtirishga, shuningderk, ulardan foydalanib, kartalar tuzishga imkon berradi. Geroderzik tayanch punktlar bir-biridan uzokda joylashishi sababli plan olishda bervosita asos bula olmaydi.Shu sababli, geroderzik tayanch punktlari oraligida plan olish shaxobchalari barpo kilinadi. Plan olish shaxobchalari nuktalarining oraligi plan olish masshtabiga boglik bulib, plan kancha yirik masshtabda olinsa, plan olish nuktalari bir-biriga shuncha yakin joylashadi, ya'ni plan olish shaxobchalari shuncha zich buladi. M: 1: 5.000 masshtabli plan olishda 1 km2 joyga urta xisobda 4 ta asosiy plan olish nuktasi, 1:2.000 masshtabli plan olishda esa 10 ta asosiy plan olish nuktasi tugri kerladi. Geroderzik punktlarga tayanib plan olish shaxobchalari barpo kilingandan sung, joydagi tavsilotlar planga olina boshlanadi. Bunda planli tayanch nuktalari asosida konturlar, balandlik tayanch nuktalari asosida esa rerlerf planga olinadi. Dermak, katta terrritoriyalarning planini olish ishi terrritoriyani umumiy tarizda urganishdan ayrim kismlarga bulib urganishga utish tartibida bajarilib, bunda dastlab geroderzik tayanch shaxobchalari, bu tayanch shaxobchalariga asoslanib esa plan olish shaxobchalari barpo kilinadi. Tayanch shaxobchalar punktlari va plan olish nuktalari asosida planga joydagi tavsilotlar xamda rerlerf tushiriladi. Plan olishda bajarilgan barcha ishlar xar doim terkshirib boriladi. Umuman plan olishda oldingi ishlarni terkshirmasdan turib bir kadam xam ilgari siljimaslik kerrak derggan prntsip kullaniladi, bu esa planning tugri olinishiga va bunda merxnatning unumli bulishiga imkon berradi. Download 1.81 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|