Test javoblar guruh

Kislorodli organik birikmalarning sinflanishi. Kislorodli organik birikmalar quyidagi sinflarni tashkil etadi:

1. 
   Spirtlar
   
2. 
   Fenollar
   
3. 
   Oddiy efirlar
   
4. 
   Aldegidlar va ketonlar
   
5. 
   Karbon kislotalar
   
6. 
   Murakkab efirlar. Yog’lar
   
7. 
   Uglevodlar.
   

Izomeriya va nomenklaturasi.Tarkibida uglerod va vodoroddan tashqari kislorod ham bo’lgan ko’pgina organik moddalar ma’lum. Bunday birikmalarning birinchi sinfi biz ko’rib chiqadigan spirtlar sinfidir.
Spirtlar deb, molekulalaridagi bir yoki bir necha vodorod atomi gidroksil gruppalarga almashingan uglevodorod hosilalariga spirtlar deb ataladi.
Gidroksil gruppa-OH spirtlarning funksional gruppasidir. Bir atomli spirtlarning umumiy formulasi C_nH_2n+1OH.
Metanning formulasidan faqat bitta spirtning formulasini CH₃OH yoki
H
H – C – OH chiqarish mumkin. U metil spirt yoki metanol deb ataladi. Spirtlarning
H -ol sufiksi qo’shib ataladi. Etan CH₃-CH₃ ga ham bitta bir atomli spirt to’g’ri keladi, uning formulasi CH₃ – CH₂ – OH. Bu etanol.
Olinishi. Spirtlar sanoatda ba’zan galogenli hosilalardan, ularga Na, Ca va KOH ning suyultirilgan eritmalarini ta’sir ettirish bilan olinadi. Bu usul bilan, masalan pentil spirtlar olinadi:
C₅H₁₁Cl + KOH  C₅H₁₁OH + KCl

Metanol va etanol sanoatda katta ahamiyatga ega. U asosan suv gazidan sintez qilinadi:

220-300⁰ C, 5-10 MPa, Cu, ZnO
CO + 2 H₂ --------------------------------------------------- CH₃OH

Ilgari metanol yog’ochning piroliz mahsulotlaridan olinar edi, shuning uchun uning eski nomi-yog’och spirti saqlanib qolgan.

Etanol olishning eng qadimgi usuli glyukoza tutgan qandli moddalarni bijg’itishdir. Bunda achitqi zamburug’lari alihida moddalar-fermentlar ishlab beradi, ular go’yo organik katalizatorlardir. Glyukoza(uzum shakari)ning spirtli bijg’itish jarayonini soddalashtirilgan holda quyidagicha ifodalash mumkin:
C₆H₁₂O₆  2C₂H₅OH + 2CO₂

Bu jarayon vino ishlab chiqarishda sodir bo’ladi. Keyinchalik etanol kraxmalli mahsulotlardan olinadigan bo’ldi. Bu usul bo’yicha kraxmal fermentlar ishtirokida gidrolilanganda glyukozaga aylanadi, undan bijg’ish jarayonida spirt hosil bo’ladi.

Etanol ko’pgina miqdorda yog’ochdan olinadi. Kletchatka gidrolizlanadi va hosil bo’lgan glyukozaga bijg’itiladi.