Test topshiriqlari, masalalar to’plami va nazariy ma’lumotlar. Genetika

DISSSIMILYATSIYA JARAYONIDA GLUKOZANING PARCHALANISHI HISOBIGA HOSIL BO’LGAN ENERGIYANING TAQSIMLANISHI.

Bosqichlar	Ajralgan energiya miqdori (kj)	Hosil bo’lgan ATF soni	ATFda to’plangan energiya miqdori(kj, %)	Issiqlik tarzida tarqalgan energiya miqdori (kj, %)
1-Tayyorgarlik	Oz miqdorda	0	0	100%
2-Anaerob	200 kj	2	80 kj, 40%	120kj, 60%
3-Aerob	2600 kj	36	1440 kj, 55,4%	1160 kj, 44,6%
Umumiy	2800 kj	38	1520 kj, 54,3%	1280 kj, 45,7%

FOTOSINTEZ

Fotosintez jarayoni o’simlik yashil qismlarida amalga oshadigan murakkab jarayon hisoblanadi. Yashil o’simliklar hisobiga amalga oshadigan bu jarayon hisobiga yer yuzida erkin kislorod hosil bo’ladi va organik moddalar hosil bo’ladi. Fotosintez jarayoni bir necha bosqichda amalga oshadi. Dastlab quyosh nuri hisobiga xloroplastlardagi elektronlar qo’zg’algan holatga o’tadi. Elektronlarning qo’zgalishi hisobiga hosil bo’lgan energiyaning bir qismi ildiz tomonidan so’rib olingan suvning parchalanishi (fotoliz) jarayoni uchun sarflanadi.

H ₂O H⁺ + OH^-

Natijada hosil bo’lgan vodorod organik birikma tarkibiga kiradi (Organik birikma H2 ).

Gidroksil ionlar ya’ni OH^- esa o‘zining elektronini boshqa molekulalarga beradi va erkin radikalga aylanadi. Radikallar o‘zaro qo‘shilib, suv va molekular kislorod hosil qiladi.


4OH H₂O + O₂


Fotosintez jarayonida hosil bo‘ladigan va atmosferani boyitadigan molekular kislorod manbai suv hisoblanadi. Quyosh energiyasi nafaqat suvni parchalashga balki fosfat kislota va ADF dan ATF larni hosil qilishga ham sarflanadi. Bu juda samarali jarayon: xloroplastlarda kislorodning ishtirokisiz, shu o‘simlik mitoxondriyalariga nisbatan 30 marta ko‘p ATF sintezlanadi. Shu yo‘l bilan karbonat angidridni biriktirish jarayoni uchun energiya to‘planadi. Bu reaksiyalarda ATF va vodorodni ko‘chiruvchi organik birikmalardagi vodorod ishtirok etadi.


6 C0₂+ 18ATF + 12 organik birikma H₂ C₆H₁₂0₆+ 6H₂0 + 18ADF + 18H₃P0₄+ organik birikma.

A TF SINTEZI VA ENERGIYA ALMASHINUVI. FOTOSINTEZ.
1. Anaerob parchalanish reaksiyasida glukozaning sut kislotasigacha parchalanishi natijasida ajralib chiqayotgan energiyaning necha foizi issiqlik energiyasi sifatida tarqalib ketadi?
A) 40 B) 50 C) 60 D) 70

2. Glikoliz jarayonida qanday birikmalar hosil bo‘lishi mumkin?

1) CO2 va H2O; 2) sut kislota; 3) atseton;
4) atsetat kislota; 5) albumin
A) 1, 2, 3 B) 1, 2, 3, 4
C) 2, 3, 4 D) 2, 3, 4, 5

3. Glikoliz reaksiyalari natijasida qancha molekula ATF hosil bo‘ladi?

A) 1 B) 2 C) 36 D) 38

4. Bir molekula glukoza sintezlash uchun qancha CO₂ (a) va ATF (b) sarflanadi?

A) a - 6; b - 12 B) a - 6; b - 18
C) a - 12; b - 18 D) a - 18; b - 6

5. Xloroplastlarda o‘simlik mitoxondriyalariga nisbatan necha marta ko‘p ATF sintezlanadi?

A) 10 B) 30 C) 18 D) 6

6. 200 g glukoza parchalanganda qancha energiya (kJ) ajralib chiqadi?

A) 3666,6 В) 3111,1
С) 2800 D) 2978,4

7. Dissimilatsiya jarayonining ikkinchi bosqichida necha kJ energiya ajralib chiqadi?

A) 100 B) 200 C) 300 D) 400

8. Glukoza parchalanganishidan hosil bo'lgan umumiy energiyaning necha foizi aerobli nafas olish bosqichida ajraladi?

A) 92,86 B) 7,14 C) 100 D) 51,43

9. Achitqi zamburug'idagi glikoliz jarayonida necha kJ energiya ADF va fosfat kislotani o'zaro bog’lash uchun sarflanadi?

A) 60 B) 40 С) 80 D) 200

10. Glikoliz jarayonida bir molekula glukozaning parchalanishidan hosil bo'lgan energiyaning necha kJ issiqlik tarzida tarqalib ketadi?

A) 80 B) 100 C) 120 D) 140

11. Energiya almashinuvining tayyorgarlik bosqichida ajralgan energiyaning necha foizi ATF tarkibida to'planadi?

A) 100 B) 55,4 С) 40 D) 0

12. n molekula glukozaning parchalanishi-

dan 27 molekula H₂O hosil bo'lganligi ma'lum bo'lsa, jarayonda hosil bo'lgan ATF molekulasi miqdorini aniqlang
A) 148 В) 171 С) 154 D) 162

13. Dissimilatsiya jarayonida 4 molekula glukoza ishtirok etgan bo'lib, ularning 1 molekulasi lo'liq parchalangan Natijada necha molekula CO₂ (a) va necha molekula ATF (b) hosil bo'lganligini aniqlang

A) a-6, b-44, B) a-0, b-42;
C) a-18, b-l 14; D) a-6, b-46.
14. 150 g glukoza hosil bo'lishi uchun necha kJ ATF energiya sarflanishini hisoblang.
A) 720 B) 600 C) 360 D) 340

15. Aerob nafas olish jarayonida rezavor ismaloqda 47 molekula ATF hosil bo'lgan. Huddi shu o'simlik xloroplastlarida hosil bo'lgan ATF energiyasini (kJ) hisoblang.

A) 45600 B) 64500 С) 56400 D) 75200

16. 756 g glukoza fermentlar ishtirokida aerob sharoitda bosqichma-bosqich parchalansa qancha energiya (kJ) hosil bo'ladi?

A) 3000 В) 11760 С) 10360 D) 2800

17. 180 g glukoza fermentlar ishtirokida aerob sharoitda bosqichma-bosqich parchalansa qancha energiya (kJ) hosil bo'ladi?

A) 2800 В) 3000 С) 1540 D) 3500

18. Anaerob nafas olish jarayonida sitoplazmada 14 molekula sut kislota hosil bo'ladi. Parchalangan glukozaning miqdonm (g) aniqlang.

A) 1800 B) 900 C) 1260 D) 180

19. 180 g glukozaning anaerob parchalanishida qancha energiya (kJ) ajraladi?

A) 2800 B) 80 C) 200 D) 40

20. Hujayrada energetik almashinuv jarayonida 45 mol CO₂ hosil bo'lgan. Parchalangan glukozaning miqdorini (mol) aniqlang.

A) 7,5 В) 180 С) 6 D) 4,5

21. Dissimilatsiya jarayonida 2,5 molekula glukoza to'liq parchalandi. Sintezlangan ATF (a) va hosil bo'lgan CO? (b) miqdorini aniqlang.

A) a-95, b-15; В) a-105, b-12;
С) a-100, b-14; D) a-90, b-6.

22. 660 g glukoza sintezlanishi uchun sarflanadigan ATF energiyasi miqdorini (kJ) aniqlang.

A) 2640 В) 5573 С) 10267 D) 1520

23. Dissimilatsiya jarayonida 7 mol glukoza parchalangan. Agar 2 mol glukoza to'liq parchalangan bo'lsa, qancha (mol) ATF sintezlangan?

A) 86 B) 82 C) 72 D) 78

24. To'rt molekula sut kislotaning aerob parchalanishida hosil bo'lgan energiyaning necha foizi issiqlik sifatida tarqalib ketadi?

A) 40 В) 60 С) 55,4 D) 44,6

25. Dissimilatsiya jarayonida bir necha molekula glukoza to'liq parchalandi. Bu jarayonga 95 molekula ADF sarflandi. Necha molekula CO₂ hosil bo'lishini aniqlang.

A) 27 В) 16 С) 15 D) 30

26. Dissimilatsiya jarayonida bir necha molekula glukoza to'liq parchalandi. Natijasida 95 molekula ATF sintezlandi. Parchalangan glukozaning miqdorini aniqlang

A) 5 B) 2,63 C) 2,5 D) 3

27. Dissimilatsiya jarayonida 7 mol glukoza parchalangan. Agar 2 mol glukoza to'liq parchalangan bo'lsa, necha mol sut kislota hosil bo'ladi?

A) 10 В) 5 С) 14 D) 7

28. Energetik almashinuvning aerob (a) va anaerob (b) bosqichlarida hosil bo'lgan energiyaning necha foizi ATF molekulalariga bog'lanadi?

A) a-40; b-40 В) a-51,4; b-60
С) a-55,4; b-40 D) a-60; b-40

29. To'rt molekula sut kislotasining aerob parchalanishida hosil bo'lgan energiyaning necha foizi ATF tarkibida to'planadi?

A) 44,6 B) 55,4 C) 40 D) 60

30. Dissimilatsiya jarayonida bir necha molekula sut kislota oksidlandi va 15 molekula CO₂ hosil bo'ldi. Bu jarayonda qancha ATF sintezlandi?

A) 95 B) 100 C) 185 D) 90

31. Energetik almashinuvning aerob bosqichida issiqlik tarzida tarqalgan energiya (a) miqdori va ATF molekulasiga bog’lanadigan energiya (b) miqdorini aniqlang.

A) a-1280, b-1520 B) a-1360, b-1440
C) a-1280. b-1440 D) a-1160, b-1440

32. Energetik almashinuv jarayonining anaerob (a) va aerob (b) bosqichlarida hosil bo'lgan energiyaning necha foizi issiqlik sifatida tarqalib ketadi?

A) a-40, b-60 B) a-55,4; b-44,6
C) a-60, b-44,6 D) a-60; b-40

33. Ikki molekula sut kislotasining aerob sharoitda parchalanishi natijasida hosil bo'lgan energiyaning necha foizi ATF molekulasiga bog'lanadi (a), necha foizi issiqlik energiyasi tarzida tarqab ketadi (b)?

A) a-44,6; b-55,4 B) a-60, b-40
C) a-55,4; b-44,6 D) a-40, b-60

34. Besh molekula sut kislotasining aerob parchalanishi tufayli ATF molekulalariga bog'lanadigan energiyaning miqdorini aniqlang.

A) 3600 B) 6500 C) 5200 D) 7000

35. Ikki molekula sut kislotaning to'liq parchalanishida issiqlik tarzida tarqaladigan energiyaning miqdorini aniqlang.

A) 1120 В) 1680 С) 1440 D) 1160

36. Glikoliz reaksiya natijasida ATF molekulasida to'planadigan energiya miqdorini (kJ) belgilang.

A) 40 kJ В) 200 kJ C) 120 kJ D) 80 kJ

37. Yorug'lik cncrgiyasi hisobiga sebarga o'simligi hujayrasida 1140 ta ATF sintezlangan bo'lsa, shu vaqtning o'zida aerob sharoitda sintezlangan ATF miqdorini aniqlang.

A) 38 В) 32 С) 30 D) 36

38. Dissimilatsiya jarayonida glukoza to'liqsiz va to'liq parchalanishi natijasida 10 molekula sut kislota va 30 molekula CO₂ hosil bo'ldi. Ushbu jarayonlarda ajralib chiqqan energiya miqdorini (kj) aniqlang

A) 7000 В) 200 С) 15000 D) 8000

39. 900 g glukozaning hosil bo'lishi uchun qancha ATF sarflanadi?

A) 90 В) 426 С) 190 D) 18

40. Ikki molekula sut kislotasining to'liq parchalanishida issiqlik tarzida tarqaladigan energiya miqdorini aniqlang.

A) 1440 В) 1160 С) 1680 D) 1120

41. 1 kg glukozaning hosil bo'lishiga sarflanadigan ATF miqdorini aniqlang.

A) 190 В) 38 С) 100 D) 180

42. 238,5 g glukoza sintezlanishi uchun sarflangan ATF energiyasi miqdori shuncha og'irlikdagi glukozaning chala parchalanishidan hosil bo'lgan energiya miqdoridan qancha ko'p?

A) 954 В) 265 С) 689 D) 1219

43. 436,4 g glukozaning to'liq parchalanishi tufayli qancha miqdordagi energiya (kJ) ATF molekulasi bilan bog'lanadi?

A) 3685,16 B) 3102,3
C) 6788,4 D) 3491,2

44. 380 g glukozaning aerob sharoitda parchalanishi natijasida hosil bo'lgan energiyaning qancha miqdori (kJ) issiqlik energiyasi tarzida tarqalib ketadi?

A) 2448,9 В) 5911,1
С) 253,3 D) 2702,2

46. 380 g glukozaning anaerob sharoitda parchalanishi natijasida hosil bo'lgan energiyaning qancha miqdori (kJ) issiqlik energiyasi tarzida tarqalib ketadi?

A) 2448,9 B) 5911,1
C) 253,3 D) 2702,2

47. Oshqovoqning barg hujayralaridagi mitoxondriyalarda ma'lum miqdordagi glukozaning parchalanishidan 22,4 molekula ATF hosil bo'ldi. Ayni vaqtda o'simlik xloroplastlarida hosil bo'lgan ATF energiyaning barchasi fotosintez uchun sarflangan bo'lsa, hosil bo'lgan glukoza miqdorini (mol) toping.

A) 1,24 B) 37,3 C) 17,8 D) 13,2

48. Achitqi zamburug'ida energetik almashinuvning anaerob bosqichida 90 g glukozaning parchalanishidan hosil bo'ladigan sut kislotasining (a) va ATF molekulasining miqdorini (b) toping.

A) a-2; b-2 B) a-0; b-2;
C) a-1; b-1 D) a-0; b-1.

49. Uchadigan qushlar ko'krak mushaklarining mitoxondriyalarida ma'lum miqdorda glukoza parchalangan. Buning uchun aerob bosqichda 81 molekula fosfat kislota ishtirok etganligi aniq

bo'lsa, hosil bo'lgan CO₂ miqdorini (a) va anaerob bosqichda sarflangan ADF miqdorini (b) hisoblang.
A) a-12,8; b-4,5 B) a-13,5; b-4,5
C) a-4,5; b-13,5 D) a-13,5; b-4,3

50. Yorug'lik energiyasi hisobiga kungaboqar o'simligi hujayrasida 420 ta ATF sintezlangan bo'lsa, shu vaqtning o'zida aerob sharoitda sintezlangan ATF molekulasiga yig'ilgan energiya miqdorini (kj) aniqlang.

A) 560 B) 320 C) 466,6 D) 360

51. Energetik almashinuv jarayonida 190 molekula ATF va umumiy 14175 kJ energiya hosil bo’lgan bo’lsa, aerob bosqichning ATF da to’plangan energiya miqdorini (kJ) da aniqlang.

A) 5800 B) 7600 C) 7200 D) 13000

52. Energiya almashinuvining uch bosqichida ajralgan energiyaning jami miqdori 19656 kJ ni tashkil etgan bo’lsa, energiya almashinuvining anaerob bosqichida ajralgan energiyaning miqdorini (kJ) aniqlang.

A) 1404 B) 2050 C) 9016 D) 3696

53. Glyukozaning to’liqsiz va to’liq parchalanishidan 8800 kJ energiya va 118 ta ATF hosil bo’ldi. Necha foiz glyukoza to’liq parchalangan?

A) 60 B) 40 C) 30 D) 70

54. Glyukoza parchalanganda 206 ta ATF hosil bo’ldi. To’liq parchalangan glyukoza molekulalarini hosil qilish uchun o’simlik 90 mol ATF sarflagan bo’lsa, necha mol glyukoza parchalangan?

A) 5,42 B) 13 C) 10 D) 5

55. Glyukoza to’liq parchalanganda 8960 kJ issiqlik energiyasi ajraladi. Shu glyukoza o’simlik hujayrasida achiganda qancha ATF hosil bo’ladi?

A) 266 B) 252 C) 14 D) 7

56. Noma’lum massali glyukoza parchalanganda 4080 kJ issiqlik energiyasi va 118 ATF chiqdi, glyukozaning necha foizi to’liq parchalanmagan?

A) 60 B) 20 C) 80 D) 40

57. Ma’lum bir harakat davomida muskul hujayrasida har daqiqada 20 kJ energiya ajralib chiqadi? Shu harakat bajaralishi uchun glyukoza 10 daqiqada chala, 70 daqiqa to’liq parchalangan bo’lsa, sarflangan glyukoza miqdorini aniqlang.

A) 270 g B) 1270 g C) 300 g D) 800 g

58. 7 mol glyukoza parchalanganda 122 mol ATF hosil bo’ldi. To’liq parchalanmagan glyukoza molekulalarini hosil qilish uchun o’simlik qancha ATF sarflangan?

A) 126 B) 57,79 C) 54 D) 72

59. 8 mol glyukoza parchalandi. Shundan ikki moli to’liq parchalandi. Jami qancha ATF hosil bo’ldi?

A) 304 B) 72 C) 88 D) 60

60. Glyukoza parchalanganda 9320 kJ issiqlik energiyasi chiqdi, shu glyukozani hosil qilish uchun o’simlik 180 mol ATF sarfladi. Glyukozaning necha foizi to’liq parchalangan?

A) 40 B) 30 C) 70 D) 60

61. Hujayrada 1080 g glyukozaning anaerob sharoitda parchalanishidan hosil bo’lgan energiyaning qancha miqdori (kJ) issiqlik ko’rinishida ajraladi?

A) 720 B) 1160 C) 480 D) 1200

62. Aerob bosqichda 3862,8 kj energiya issiqlik tarzida ajralgan bo’lsa, to’plangan enenrgiya sarflanganda hosil bo’lgan glyukoza qaytadan to’liq parchalansa necha gr CO₂ ajraladi.

A) 3518,6 B) 1759,3
C) 2345,4 D) 1672