Texnik ijodkorlik

 
 

---

42 
 
Evristik о‘qitish texnalogiyasi asosida dars tashkil qilish. 
Pedagogika oliy о‗quv yurtlarida ―Tasviriy san‘at va muhandislik grafikasi‖ ta‘lim 
yо‗nalishi talabalari muhandislik grafikasi (chizmachilik) darslarida konstruksiyalash (loyihalash) 
asoslaridan ta‘lim olishadi. О‗rta maktab chizmachilik predmetida ham loyihalash mavzusiga oid 
darslar ajratilgan.
Quyida avval о‗rta maktabda, sо‗ngra pedagogika oliy о‗quv yurtida loyihalashga doir 
darslarni tashkil qilish haqida mulohaza yuritiladi.
О‗rta maktablarning 9-sinfida detalning shaklini о‗zgartirishga oid grafik masalalar, 
detalning fazoviy holatini о‗zgartirishga va qayta loyihalashga oid ijodiy grafik ishlarni tashkil 
qilish mavzularda loyihalash, dizayn asosida berilgan buyumni о‗ziga jalb qila oladigan holda 
uning kо‗rinishi gо‗zal va chiroyli hamda bejirim shaklda о‗zgartirish, vaznini ham kamaytirish, 
yangi konstruktiv element kiritish, yangi foydali sifatlar berish yо‗li orqali buyumning og‗irligini 
kamaytirish, pishiqligini oshirish, ishlov berishni soddalashtirish, foydalanishda qulaylik 
hususiyatlarini hisobga olgan holda loyihalash sо‗ralgan. Masalan, 1–chizma, a dagi detalning 
vazni (og‗irligi)ni kamaytirish maqsadida uning shakli geometriyasi qisman dizayn talabida 
о‗zgartirilgan. Natijada 56–chizma, a, b, c va d lardagi kо‗rinishga о‗zgardi. 
Masalan, geometrik jism kub shunday loyihalanishi lozimki, undan yasalgan model H, V va 
W lar о‗rnida berilgan teshiklar orqali tig‗iz о‗tsin degan vazifa berilgan bо‗lsa, о‗quvchi V 
tekislikdagi modelning bosh, H dagisidan ustdan va W dagisidan modelning chapdan kо‗rinishi 
tig‗iz о‗tishini kо‗z oldiga keltirib, ijodiy izlanishlar olib boradi va bir qancha uzinishlardan keyin 
turlicha loyihalar yaratiladi. О‗qituvchi bilan olib borilgan muloqatlar natijasida tо‗g‗ri javob 
aniqlanadi). 2-chizma, a, b, c, d larda mustaqil bajarish uchun shunday mazmundagi masalalar 
berilgan.