Texnologiyalar va pedagogik mahorat
Download 5.1 Mb. Pdf ko'rish
|
Pedagogik texnologiyalar va pedagogik mahorat. Azizxo jayeva N.N
|
Muqaddima
0 ‘zbekiston Respublikasi demokratik huquqiy davlat va fuqarolik jam iyati qurish yo ‘lini tanlagan va am alga oshirib kelm oqda. Respublikamizdagi amalga oshirilayotgan qayta qurishdan asosiy maqsad va uning harakatlantiruvchi kuchi inson, shaxsning har tomonlama rivojlanishi va farovonligi hisoblanadi. M am lak a tim iz ta ra q q iy o tin in g m u h im sh a rti k a d rla rn i tayyorlash tizimining mukammal bo ‘Iishi, zamonaviy iqtisod, fan, madaniyat, texnika va texnologiyalar asosida rivojlanishi hisoblanadi. «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi» uzluksiz ta ’lim va kadrlarni tayyorlash tizimlarini tubdan isloh qilishga qaratilgan. «Milliy dastumi» amalga oshirishda mavjud ta ’lim va kadrlarni tayyorlash tizimlarini tubdan o ‘zgartirish zamonaviy ilmiy fikrlar y u tu q lari va ijtim o iy tajrib alarg a, t a ’lim ja ra y o n in i h am m a bosqichlarida, uzluksiz ta ’lim tizimi ta ’lim muassasalarining ham m a shakli va turlarida ilg‘or-m etodik ta ’limlarga tayangan holda amalga oshiriladi. Hozirgi zamonaviy bosqichda pedagogik dolzH vazifalarga fan, texnika, ilg‘o r texnologiyalar yutuqlaridan foydalanish asosida shaxsni tHiyalash, o ‘qitish va rivojlantirish maqsadlari, mazmuni, metodlari, vositalari va tashkiliy shakllarini ilmiy ta ’minlash kiradi. Kadrlar tayyorlash sohasidagi davlat siyosati uzluksiz ta ’lim tizimini orqali har tom onlam a rivojlangan shaxs — fuqaroning tashkil topishni ko‘zda tutadi. U ushbu ta ’lim tizimida va kadrlar tayyorlashda ta ’lim xizmatlarining ist“emolchisi, buyurtmachisi sifatida va xuddi shunday ishlab chiqaruvchi sifatida ishtirok etadi. SHaxs ta ’lim jarayonining ishlab chiqaravchisi sifatida ta ’lim, m oddiy ishlab chiqarish, fan, m adaniyat va xizm atlar sohasi faoliyatida bilish va tajribalami berishda ishtirok etadi. Respublikamizda shaxsga o ‘zining ijodiy im koniyatlarini am alga oshirish uchun professional ta ’lim dasturini tanlash huquqini bergan. Uzluksiz ta ’lim tizimida oliy ta ’lim alohida o ‘rin egallaydi. Oliy ta ’lim um um iy o‘rta, o ‘rta maxsus, kasb-hunar ta ’limi asosida uzluksiz ta ’lim tizimining mustaqil turi hisoblanadi va 0 ‘ zbekiston Respublikasining «Ta’lim to ‘g‘risida»gi va «Kadrlash tayyorlash milliy dasturi» qonunlariga binoan amalga oshiriladi. «Kadrlash tayyorlash milliy dasturi»da oliy ta ’limning asosiy vazifalari belgilab berilgan. Oliy ta ’limning eng muhim vazifalaridan biri zamonaviy o ‘kuv dasturlari asosida yuqori natijali o'qitish va malakali kadrlar tayyorlashni ta ’minlash hisoblanadi. Oliy ta ’limni isloh qilishning hozirgi bosqichi oliy ta ’lim maktabi o'qituvchisining vazifasini ham o'zgartiradi. Oliy m ak tab o 'q itu v c h isin in g faoliyati shaxsning o ‘quv jarayonida ta ’lim olishi, talab va qobiliyatlarining shakllanishi uchun sharoitlar yaratib berishga yo‘naltirilgan boMishi kerak. Oliy maktabning har bir o'qituvchisi malakasining ikki qirrasi bor: ular ikki fanlar bilan yoritiladi - maxsus va pedagogik. Oliy m aktab o'qituvchisiga h ar doim nim a uchun o ‘qitish kerak? N im alam i o ‘qitish kerak? Qanday o ‘qitish kerak? kabi savollaiga javob izlashga to ‘g‘ri keladi. Bu masalalarning to ‘g‘ri yechimlarini topish kerak. Bunday yechimlar pedagogik fanning asosiy qonunlari va qoidalarini bilish, o 'q u v ch ilarn in g xususiyatlariga qarab, ularn i tu sh u n tirish g a asoslangan b o ‘lishi kerak. C h u q u r ijtim o iy o ‘zg arish lar h o zirg i p ay td a pedagogik konsepsiyalami qayta ko‘rib chiqishni, insonga, shaxsga, individga pedagogika fanini faol rivojlantirishni talab etadi. Pedagogikaning yangi prinsiplaridatashkil topishi, m uhim muammosi pedagogik jarayonning mezonlari nazariyasini ishlab chiqish hisoblanadi, u o'qituvchining mutaxassisligi asosini tashkil etishi kerak. 0 ‘qituvchi mutaxassisligi b o ‘yicha uning ilmiy bilimlaridan q a t'iy nazar, o ‘quv jarayoniga kirishar ekan, kerakli pedagogik minimumga, pedagogik va psixologik bilimlar miqdoriga, dars berish metodikasini va texnologiyasini egallagan bo ‘lishi kerak. S h u la rd a n k e lib c h iq ib , o liy m a k ta b o 'q itu v c h ila r in i tayyorlashda asosiy masalalar belgilanadi: 6 1. О ‘quvjarayoni samaraliligini ta 'minlovchi pedagogik malakani shakllantirish. 2. Ijtimoiy-iqtisodiy о ‘zgarishlami anglab yetishga qaratilgan yangi pro-fessional fikrlashni yuzaga keltirish. 3. Pedagogik bilimlar tizimini о ‘qituvchiningfaoliyati metodologik asosi sifatida egallab olishi. 4. О ‘qitish texnologiyasi о ‘quvchilar professional faoliyatiga eng yaqin metodlar sifatida о ‘zlashtirish. Taklif etilayotgan o ‘quv qo ‘llanma 0 ‘zbekiston oliy maktablari oldiga qo'yilgan masalalami hal etishga katta yordam ko‘rsatishi kemk. 7 |
