Tibbiyot va farmatsevtika tovarlarning sifat nazorati va standartlashtirish reja

Davlat  
Standartlarni ishlab  
chiqaruvchi  
tashkilot  
Standartning  
nomi  
Rossiya  
Federalnoe agentstvo po  
texnicheskomu regulirovaniyu i  
metrologii  
ГОСТ  
  
Kanada  
Canadion Standards Association  
CSA  
Germaniya  
Deutsches Institut fur Normung  
DIN  
Ispaniya  
Institute National de  
Rationalizationy Normalization  
UNE  
Frantsiya  
Assotiation Francaise de  
AFNOR  

64  
  

Normalisation  

Velikobritaniya  
British Standards Institution  
BSI  
Italiya  
Ente National Italiano de  
Unificazation  
UNI  
Yaponiya  
Japanese Institute for  
Standardization  
JIS  
Shvetsiya  
Metallnormcentralen  
VNC  
AQSh  
American Sosiety for Testing  
and Materials  
ASTM  
Obsheevropeyskiy  
standart  
Remmision der Europaischen  
Gemeinschaften  
Koordinierungsausschuss fur die  
Nomenklatur der Eisen-und  
Stahlerzeignisse  
EURO  
Mejdunarodniy  
standart  
International Organization for  
Standardisanion  
ISO  
  
1- jadval. Xalqaro standartlar  
  
Xalqaro standartlar  
1946 yilning oktyabr oyida Birlashgan Millatlar Tashkiloti(OON) tomonidan  
standartlash bo‘yicha  Halqaro tashkilot (ISO-ISO)  tashkil  topgan. ISOning  asosiy  
vazifasi-xalqaro  savdoga  va  ilmiy-  texnik  taraqqiyotga  ko‘maklashish  va 
rivojlantirish maqsadida xalqaro tavsiya (standart)lar ishlab chiqishdir.   
ISO va uning texnik qo‘mitalari , xay‘atlari guruhlari tomonidan standartlash 
bo‘yicha  xalqaro  tavsiyalar  loyihalarini  yaratish,  kelishish  va  tasdiqlash  bo‘yicha 
katta ishlar qilingan. Bular qatorida xalqaro elektr xay‘ati (IEC) (MJ); Me‘yorlash 
Evropa  qo‘mitasi  (CEN,  EKH);  Sifatni  nazorat  qilish  Evropa  tashkiloti  (EOKK); 
Metrologiya xalqaro tashkiloti (MOZM) va boshqalar.  
Xalqaro  elektr  hay‘ati  (komissiyasi)  (MEK  –XEK)  va  Xalqaro  standartlash  
tashkiloti  (ISO  –  XST)  standartlash  borasida  dunyoda  eng  nufuzli  tashkilotlardir. 
XEK  tibbiy  elektr  uskunalar  xavfsizligiga  nisbatan  talablarni  tartibga  soluvchi 
standartlar  ustida  ishlaydi,  XST  ISO  esa  mahsulotning  boshqa  barcha  turlari 
bo‘yicha standartlarni ishlab chiqadi.  
Jami bo‘lib XEK va XST da tibbiy mahsulotlarni standartlash bo‘yicha 14 ta 
texnik  qo‘mita,  kotibiyatlar  tashkil  etilgan,  ulardan  7  tasini  Germaniya,  3  tasini 
AQSH,  2  tasini  Buyuk  Britaniya,  1  tadan  qo‘mitani  esa  SHvetsiya  va  Daniya 
boshqarmoqda.  
Xalqaro  standartlarning  umumiy  soni  586  ta  bo‘lib,  ularning  texnik 
qo‘mitalar  bo‘yicha  taqsimoti  1-jadvalda  ko‘rsatilgan.  Standartlash  ayniqsa  faol  
rivojlanayotgan  qo‘mita  va  komissiyalar:  TK/MEK  da  (62  -ta),  Tibbiy  elektr  
uskunalar va apparatlar qo‘mitasi bo‘yicha 100 ta hujjat, TK/ISO – 106 tani tashkil  
etadi.  

65  
  

Xalqaro  bozorga  kelib  tushayotgan  tibbiyot  mahsulotlarning  ta‘sirchanligi, 

tozaligi  va  sifatining  maqbul  standartlarini  belgilovchi  Xalqaro  Farmakopeya 
(dori  tayyorlash,  tekshirish,  saqlash  va  bemorlarga  yozib  berishga  oid  qoidalar 
to‘plami)  xalqaro  standartlarning  asosini  tashkil  qiladi.  Ushbu  standartlar 
BSST(VOZ)  ustaviga  muvofiq  BSSTga  a‘zo  mamlakatlar  tomonidan  qabul 
qilinishiga  qulaydir.  1951  yildan  boshlab  BSST  Xalqaro  Farmakopeyani  nashr 
qilib  kelmoqda.Xozirgi  kunga  qadar  uning  uchta  nashri  chiqqan(1967, 
1981,1988y.y).  
Ko‘plab  davlatlar  o‘zlarining  milliy  farmakopeyalarini  yaratishgan.  Milliy 
farmakopeyalar  asosan  qimmat  turadigan  asbob-uskunalar  va  yuqori  malakali  
xodimlarni talab qiladigan murakkab tahlil usullariga tayanadi. SHu bois ularning 
talablari  iqtisodi  etarlicha  rivojlanmagan  mamlakatlar  uchun  maqbul  emas. 
Xalqaro farmakopeya usullari oddiy va kam xarajatlidir.  
Shunday  qilib,  Xalqaro  Farmakopeya  ayrim  keng  qo‘llaniladigan  milliy  va 
mintaqaviy  Farmakopeyalarning  muqobilini  o‘zida  mujassamlashtiradi.  Uning  
asosiy  maqsadi  klassik  uslublar  negizida  sifatning  ishonchli  standartlarini  taklif 
qilib, rivojlanayotgan mamlakatlarning ehtiyojlariga moslashishdan iboratdir. 
Boshqa standart, bu – Evropa Farmakopeyasi bo‘lib, u 1964 yilda Evropa   
Kengashi  (EC-ruscha)    nomidan    tatbiq  etilgan.  Evropa    Kengashining 
direktivasiga  binoan  (20.05.1975)  Evropa  farmakopeyasining  monografiyalari 
savdo  litsenziyasi  uchun  hujjatlarni  tuzishda    (ya‘ni,  dori  vositalarni  ro‘yxatga 
olish)    majburiy  hisoblanadi.  Evropa  Farmakopeyasining  maqsadi  –  jamoatchilik  
salomatligini saqlashda  dori preparatlar sifatini kafolatlovchi ijtimoiy standartlarni 
ta‘minlashga ko‘maklashishdan iborat.