Til va yozuv masalalari Reja

O’zbek tilining asosiy imlo qoidalari
Har qanday o’z yozuviga ega bo’lgan adabiy tildagi so’zlarni yagona tarzda yozishni yo’lga qo’yish uchun imlo to’g’risidagi qonun qabul qilinadi.O’zbek yozuvi uchun hozirgacha 2 marta imlo qoidalari qabul qilingan.
1.Kirill yozuvidan foydalanuvchilar uchun 1956-yil 4-aprelda 5 bo’lim 72§dan iborat bo’lgan orfografiya qoidalari qabul qilingan edi.
2.Lotin yozuvidan foydalanuvchilar uchun 1995-yil 24-avgustda Vazirlar Mahkamasining 339-sonli qarori bilan 7 bo’lim 82§ dan iborat “O’zbek tilining asosiy imlo qoidalari” qabul qilindi.Uning bo’limlari:
1.Harflar imlosi 5.Ajratib yozish.
2.Asos va qo’shimchalar imlosi. 6.Bosh harflar imlosi.
3.Qo’shib yozish. 7.Ko’chirish qoidalari.
4.Chiziqcha bilan yozish.
Unlilar Imlosi
Yangi imlo qoidalarida unli harflarning yozilishiga keng o'rin ajratilgan.
A a harfi savol, zamon, bahor so'zlarida «o» kabi aytilsa ham bar vaqt «a» yoziladi.
0 o harfi boshqa tillardan kirgan quyidagi so'zlarda «a» singari talaffuz etiladi, biroq hamisha «o» yoziladi: kollej, monitoring, dekoratsiya, omonim, okulist va h.k.
Shuningdek, o ba'zan o'kabi aytilishi ham mumkin, lekin baribir «o» yozilaveradi: tonna, noyabr, boks, tort va h.k.
Ii harfi bilan, bilim, til, tilak, har xil, qism kabi so'zlarda qisqa aytiladi va «/» yoziladi, badiiy, ommaviy, Lutfiy singari so'zlarda «i» cho'ziq aytiladi, lekin doimo «iy» yoziladi.
Uu harfi yutuq, butun, tovuq, sovuq, sovun kabi so'zlarda «i»ga monand talaffuz etilsa-da, qoidaga binoan «u» yoziladi.
E e harfi e 'lon, ehtirom, fe 'l, bermoq, meros, mone, tole, kofe kabi so'zlarda old qator, o'rta-keng, lablanmagan unli tovushni ifodalash uchun yoziladi:
«e», «ё», «ю», «я» harfiari yangi alifboda quyidagicha yoziladi:
ye: yetti, yetmish, yetim;
yo: yolg'iz, yomon, yong'oq;
yu: yulduz, yumshoq, yumuq.
ya: yakka, yangi, yaroqsiz.
Milliard, material, million, radio, ukrain, said, doim, shoir, teatr, okean singari so'zlar talaffuzida unlilar orasida «y» undoshi qo'shib aytilsa-da, yozuvda tushib qoladi.
Taassurot, taalluqli, taajjub, matbaa, saodat, maorif, muomala, inshoot kabi so'zlar o'rtasidagi unlilar yozuvda saqlanadi.