– shunday muammolarki, ularda analitiklar (QQQSh – qaror qabul qiluvchi shaxslar) bilan hamkorlikda faqatgina asosiy parametrlar roʻyxatini shakllantirishlari mumkin, ammo ular oʻrtasidagi sonli munosabatlarni emas.
Bunday muammolarni yechishda shuningdek sonli va evristik metodlar va ularning kombinasiyasi qoʻllaniladi. Masalan ekspert baholashlar metodlari.
Barcha ekspert baholashlar metodlarini 2 ta sinfga boʻlish mumkin:
Individual ekspert baholashlarni shakllantirish metodlari
Kollektiv ekspert baholashlarni shakllantirish metodlari
Shuningdek, ekspertlar guruhi tushunchasi ham ishlatiladi:
Jamoaviy ishlash uchun (komissiya metodi — biror muammoni yechish uchun majlis; aqliy hujum metodi; sud metodi va b.);
Delfi metodi va boshqa bilan ma’lumotlar yigʻish uchun;
Ishbilarmon oʻyinlar oʻtkazish uchun;
Ssenariya ishlab chiqish uchun;
Maqsadlar daraxtini qurish uchun
|
1
|
1
|
10
|
Yaxshi strukturalangan muammo o‘ziga xosliklari
Yaxshi strukturalangan muammolar
Yaxshi strukturalangan muammo quyidagi oʻziga xosliklar bilan xarakterlanadi:
- Boʻlajak harakatlar maqsadi obyektiv, ya’ni tashqaridan qoʻyilgan va menejer bilan bogʻliq emas;
- Yechim variantlari (alternativlar)oldindan ma’lum, faqat yaxshisini tanlash kifoya;
- Zaruriy resurslar roʻyxati ma’lum, muammoni yechish uchun faqatgina ulardan kerakli sondagisini asoslash yetarli;
- Muammoni yechish uchun hisobga olinuvchi faktorlar yoki funksiya shaklida aniq miqdoriy hisobga ega;
- Oʻzgaruvchilar oʻrtasidagi funksiyalar obyektiv va hosil qilinishi mumkin;
|
|
1
|
1
|
4
|
Yaxshi strukturalangan muammoli jarayonlarni tadqiq qilishda asosiy bosqichlar
Yaxshi strukturalangan muammoli jarayonlarni tadqiq qilishda ushbu asosiy bosqichlarni ajratib koʻrsatish mumkin:
Maqsadga erishish uchun raqobatlashadigan strategiyalarni aniqlash.
Amaliyotning matematik modelini qurish.
Raqobatlashadigan strategiyalar samaradorligini baholash.
Maqsadlarga erishish uchun maqbul strategiyani tanlash.
|
|
1
|
1
|
8
|
Yaxshi strukturalangan muammoli jarayonlarni yechish metodlar
Yaxshi strukturalangan muammoli masalani yechish bosqichlari:
muammoni shakllantirish samaradorlik mezonlari;
yuqori darajadagi vazifalar cheklovlar yuqori darajadagi modellar bilan aloqa qilish;
vakillik tanqidiylik;
noyoblik;
stoxastiklikni hisobga olish;
noaniqlikni hisobga olish;
qarama-qarshiliklarni hisobga olish;
oddiylik;
|
majburiy cheklovlar;
sun’iy cheklovlar;
qoʻshimcha cheklovlar;
asosiy mezonni tanlash;
cheklovlarni tarjima qilish;
umumlashtirilgan mezonni tuzish;
matematik baholash;
ishonch oraligʻini qurish;
mumkin boʻlgan variantlarni tahlil qilish.
|
|
|
2
|
1
|
5
|
“Yechimlar daraxti usuli” metodi haqida
“Yechimlar daraxti usuli” metodi
Yechimlar daraxti usuli - bu yoʻnaltirilgan graf shaklida boʻlib, uning qirralari oʻqlar bilan tasvirlangan, vaziyatni rivojlantirishning mumkin boʻlgan variantlariga (yoʻnalishlarga) mos keladi, va doiralar yoki kvadratlar bilan tasvirlangan uchlardan iborat, vaziyatga qarab “tarmoq”lanishi mumkin, tadqiqotchi u yoki boshqa ssenariyni tanlashi mumkin.
Yechimlar daraxti usulining boshlanishiga toʻgʻri keladigan ildiz shoxidan boshlab chapdan oʻngga qurilgan. Agar vaziyatni ishlab chiqish paytida uni amalga oshirishning bir nechta variantlari mumkin boʻlsa va qaror qabul qiluvchi variantni ongli ravishda tanlasa, u holda voqealar daraxtida bu “tugunlar” kvadrat bilan belgilanadi. Agar vaziyatni rivojlantirish variantini tanlash ish tufayli amalga oshirilsa va qaror qabul qiluvchi unga ta’sir qilmasa, unda bunday “tugunlar” aylana bilan belgilanadi. Har bir satr ostida ushbu satrga mos keladigan vaziyatni rivojlantirish ssenariysini amalga oshirish ehtimoli koʻrsatilgan. Shunday qilib, voqealar rivojlanishining barcha mumkin boʻlgan stsenariylari ushbu daraxtning shoxlari sifatida qaror daraxtida koʻrsatiladi.
|
|
1
|
1
|
9
|
Qaror qabul qilish masalasining qo’yilishi
|
Do'stlaringiz bilan baham: |
