To sh k ent te m ir y o ‘l m u h a n d is L a r iin s t it u t I 4 A. E. O d IL x o ‘jayev qurilish materiallari 5340200 «Bino va inshootlar qurilishi»

S h ish a to la lila r. Eng k eng tarq alg an sh ish a to la lila r tark ib iga, 
m odifikatlangan fenolform aldegid sm olasi va yoyilgan shisha tolalari 
asosida olingan А Г -4 press-material kiradi. U ikki: В va С markada bo‘lib, 
ikkinchisi toladan uzluksiz o ‘rash uslubi bilan olinadi va qatorafzalliklarga 
ega. А Г -4В markasi tarkibida tola 60-65 foiz, АГ-4С da esa 70-75 foizni 
tashkil qiladi.
Tayyor detallar va buyum larning yuzalari silliq boMadi. Ular mis, 
ruh va boshqa rangli m etallar o ‘m iga mashinasozlik va elektrotexnikada 
qoMlanadi. АГ - 4B m arkali shishatolalidan, rels m ahkam lash boltlari 
uchun izolyatsiyalovchi vtulka tayyorlanadi.
K M C - 9 p o lisilo k sa n li sm o la a so sid a iss iq lik k a ch id am li 
shishatolalilar tayyorlanadi. Termik destruksiya harorat 350 - 400°S dan 
yuqori boMganda, poliefirli va fenolform aldegidli sm olalarda esa - 200
- 250°S da boshlanadi. Shishatolalilardan qurilish konstruksiyalarini 
m ahkam lovchi fasonli detallar, pavilonlami o ‘rash uchun qoplovchi listlar 
( 1 , 5 - 4 mm. qalinlikda) va devor panellari tayyorlanadi. Shishaplastikning 
yoMovchi vagonlarini suv bilan ta ’m inlash blokini yasash, qurilishda 
armatura, listlar va boshqa joylarda ishlatiladi (4-rasm). Undan yana eshik 
va deraza bloklari yasash va q o ‘ Hash b o ‘yicha tadqiqotlar olib borilmoqda. 
Qoplovchi listlar, konstruksiyalarni mahkamlash detallari, deraza va eshik 
quti (kesaki) lari va deraza osti taxtalarini arzonlashtirish maqsadida, 
shishatolalilar tarkibiga mineral toMdirgichlar ham qo‘shiladi.
Turli sm olalar va turli toMdirgichlar asosidagi shishaplastlarning 
mustahkam ligi bo‘yicha tasnifi 11.1- jadvalda keltirilgan.
Poliefir va akrilli bogMovchilar va shishatola asosida tayyorlangan 
p a rd o z la sh shisha p lastin k alari, g ‘oyat istiq b o lli v a yangi turdagi 
dekorativ qoplovchi m aterial hisoblanadi. Shishaplastikning dekorativ 
k o ‘rsatkichlarini oshirish uchun, uni qoliplash vaqtida tarkibiga turli rangli 
qog‘ozlar, o ‘sim lik barglari, guldor m atolar kiritish yoki yuza qatlamini 
rangsiz plyonka bilan qoplab, sadaf yaltiroqlik berish mumkin.
Turli sm olalar va turli toM dirgichlar asosidagi shishaplastlarning 
mustahkam ligi bo‘yicha tasnifi 33.1- jadvalda keltirilgan.
Poliefir va akrilli bogMovchilar va shishatola asosida tayyorlangan 
p ard o zlash sh ish a p lastin k alari, g ‘oyat istiq b o lli va yangi turdagi 
dekorativ qoplovchi m aterial hisoblanadi. Shishaplastikning dekorativ 
k o ‘rsatkichlarini oshirish uchun, uni qoliplash vaqtida tarkibiga turli rangli
172

---

qog'ozlar, 
0
‘simlik barglari, guldor m atolar kiritish yoki yuza qatlamini 
Ongsiz plyonka bilan qoplab, sadaf yaltiroqlik berish mumkin.
S hishaplastikning rangli varaqlari xiralashm aydi va o ‘z rangini 
yo'qotm aydi. U lar.shaffof yoki yarim sh affo f b o ‘lishi mumkin. Ularni 
yorituvchi ship va 4 ^ o rla m i leyum inessentli yoritish moslamalari bilan 
birga 
o ‘m atish mumkin.
11.4-rasm. Shishaplastiklar.