To sh k ent te m ir y o ‘l m u h a n d is L a r iin s t it u t I 4 A. E. O d IL x o ‘jayev qurilish materiallari 5340200 «Bino va inshootlar qurilishi»

L o k - b o ‘y o q m a te ria lla r i deb -  q u rilis h b u y u m lari y o k i 
k o n stru k siy alari-n in g yuzasig a suyuq h o latd a y u pq a q atlam qilib
surtiladigan hamda quriganidan so ‘ng qoplab turadigan, qattiq parda hosil 
qiluvchi tarkibga aytiladi.
Lok - b o ‘yoqlar quyidagi maqsadda ishlatiladi:
1) 
b ino larn in g asosiy ko n stru k siy alari va m ateriallarin i atrof- 
muhitning yemiruvchi ta ’siridan him oya qilish,
191

---

2) tashqi dekorativ ko‘rinishni yaxshilash.
3) sanitariya - gigiyena talablarini ta ’minlash.
12.2. Bo‘yoq tarkiblarning tasniflanishi va asosiy xossalari
B o 'y o q ta rk ib la r kim y o v iy tark ib i, ish la tish so h a sig a k o ‘ra 
klassifikatsiyalanadi. U larning kim yoviy klassifikatsiyalanishida hosil 
boMadigan b o ‘yoq qatlam ining tabiati, tarkibi ham da belgilanishi asos 
qilib olingan. B elgilangan bosh harflar b o ‘yoq qatlam i-plyonkasi hosil 
qilishi bo‘yicha qaysi turga taalluqliligini bildiradi. M asalan, alkid-akrilli 
- A C , gliftalli - ГФ, kremniyorganik - КО, karbamidli МИ, perxlorvinilli
- XB, poliakrilli - AK, poliamidli - ПА, polivinilasetatli - BA, silikatli -
ЖС, epoksidli - EP va sh.k.
12.1-jadvalda b o ‘yoq qoplam alarning ishlatilish belgilari b o ‘yicha 
ratsional sohalari berilgan.
Maxsus b o ‘yoq tarkiblarini quyidagicha davom ettirish mumkin:
6 - moy va benzin m uhitiga chidamli, 7 - kimyoviy m uhitga chidamli, 
8 - term ik (issiqlik) m uhitga bardoshli, 9 - elektr izolyatsiyasi. B o‘yoq 
tarkiblarini m arkalashda bosh harflar indeksi ishlatiladi:
suv dispersiyali
—
VD,
organodispersiyali 
-
OD,
suvda aralashuvchan
- V, poroshokli (kukunli) - P. Muayyan bo‘yoq tarkibini tavsiflash uchun 
misol keltiram iz: em al - X V -16, y a ’ni perxlorvinilli em al - (XV), 1 -
atm osferam uhitiga chidamli, registratsiyaraqami - 6 . B o‘yoq qoplamalarini 
markirovkalashda tashqi ko'rinishi sifati ham hisobga olinadi.