To sh k ent te m ir y o ‘l m u h a n d is L a r iin s t it u t I 4 A. E. O d IL x o ‘jayev qurilish materiallari 5340200 «Bino va inshootlar qurilishi»

Issiqlik o ‘tkazuvchanlik bo ‘yicha IIM quyidagicha:
A - issiqlik o‘tkazuvchanligi past 0,06 W/(m.°C) gacha,
В - issiqlik o ‘tkazuvchanligi o ‘rtacha 0,06-0,115 W/(m.°C) 
gacha. Ishlatish sohasiga nisbatan IIM qurilish konstruksiyalarni 
(binolar) izolyatsiyalash, sanoat asbob-uskunalari va truboprovodlarni 
izolyatsiyalash materiallariga boMinadi. Yonuvchanligiga qarab IIM 
yonmaydigan, qiyin yonadigan va yonadigan turlariga boMinadi.
Qurilish materiallarini hisoblash uchun issiqlik oMkazuvchanligi 
«Q urilish issiqlik texnikasi» (QMQ) ilovasi asosida yoki tajribalar 
natijasiga ko‘ra turli asboblar yordamida oMchab aniqlanadi.
Strukturasi bo‘yicha tolali (mineral va yog‘och tolali), donador 
(ko‘pikplast, ko‘pikshisha, yacheykali betonlar) materiallarga boMinadi. 
Shakli va tashqi ko‘rinishiga nisbatan IIM donali qattiq (plita, qobiq, 
segment, gMsht, silindr) va egiluvchan (mato, shnur, eshilgan bogMiqlar, 
polimer tolalar), yumshoq (paxta, hayvon yungi, qamish momigM, nitron 
tolali paxta) va sochiluvchan (perlit, vermikulit) materiallarga boMinadi.
0 ‘rtacha zichligi bo‘yicha IIM (kg/m3): D 15, D25, D35, D50, D100, 
D125, D150, D175, D200, D250, D300, D400, D500, D600 markalarga 
boMinadi. Bikrligiga nisbatan IIM yumshoq (M) (mineral va shishapaxta, 
bazalttolali paxta),yarim bikr(P)(shisha tolali plitalar, polimershtapellar), 
bikr (J) (mineral paxta plitalari), yuqori bikr (PJ), qattiq (T) materiallar.
14.3. Issiqlik izolyatsiyasi m ateriallarining
tasniflanishi
220

---

IIM tayyorlashda quyidagi usullarda g ‘ovaklik hosil qilinadi: 
gaz ajratilib va ko‘pirtirilib; 
ko‘p miqdorda suv kiritilib va bugMatib; 
yonishi natijteida g‘ovak hosil qiluvchi qo‘shimchalar kiritib; 
tolasimon karkas hosil qilish va boshqalar.
Material strukturasini tashkil etuvchi devorlar qanchalik yupqa va 
U nvaklar mayda boMsa, o‘tkazuvchanlik koeffitsiyenti shunchalik kichik 
be'laili.