Töb-der tarihi İsmail Aydın “de te fabula narratur” “anlatılan senin hikayendir”
Oltu’da Komünizmi İlan Edecekler”
Download 3.81 Mb. Pdf ko'rish
|
Oltu’da Komünizmi İlan Edecekler” propagandaları ve “Başbuğ Türkeş”, “Müslüman Türkiye”, “Komünistler Moskova’ya” sloganlarıyla halkı tah- rik etmeye çalışmış, bu arada TÖB-DER binası taşlı saldırıya uğramıştır. Er- zurum ve çevreden getirilen faşist komandolar ilçede terör estirmişlerdir. Öğretmenler polis ve jandarmanın koruması altında Halit Paşa mahallesi- ne sığınmış, mahalle halkı tarafından korunmuşlardır. Öğretmenler halkın yardımıyla Pazar günü ilçeden ayrılmış, Oltu’da görev yapan öğretmenler de halkın yardımıyla evlerine gidebilmişlerdir.” 548 Bu yazı 103.sayıdan devam eden bir polemik yazısıdır. 549 Raporda Akseki şube yazmanı Ali Dönmez’e MHP lilerce yapılan saldırı ve jandarma karakolunda uğradığı hakaretler anlatılmaktadır. 550 Yazıda bahsedilen aylık dergi YENİ TOPLUM dergisidir. 551 Bahse konu afişte 8 Kasımda Ankara’da bir Sendikal Haklar Formu yapı- lacağı, TÖB-DER’in öncülük yaptığı foruma DİSK’in de katılacağı ve Cemil Çakır’ın bir bildiri sunacağı açıklaması var. 552 İstatistiki tablolarda üniversite sınavında en başarılı 25 lise sıralanmıştır. Bu tabloda İstanbul ili ve kolejler en başarılı okullardır. Yine tabloda il- lere göre okuma-yazma oranları da verilmiştir. Listenin 1.sırasındaki İs- tanbul’da okuma-yazma oranları erkeklerde %83, kadınlarda %69 iken 67.sırada bulunan Hakkari’de bu oranlar erkeklerde %29, kadınlarda %13 olarak verilmektedir. 553 Bildiride imzası bulunan kuruluşlar şunlardır: TÖB-DER, TMMOB, TÜM-
554 Bu sürgün listesini incelerken içim acıdı. Sürgünlerin büyük çoğunluğu il dışına yapılmıştı. Örneğin Gülşehir Lisesi müdürünü alıp Kars Merkez Or- taokulu öğretmenliğine veya bir öğretmeni Çayeli’nden Silopi’ye gönder- mek hangi vicdanın eseriydi? Prf. Şerif Mardin, “Cumhuriyet öğretmeni köy imamına yenildi” diyor. Kaç imam bu harekete maruz kalmış? Varsa sürgün listeleri, ortaya çıkarsınlar. Öğretmenleri kim savunmuş örgütle- rinden başka? Bu öğretmenleri imamlar değil imam kafalı siyasetçiler 274 oradan oraya sürerek, kıyarak, hırpalayarak, istifaya zorlayarak itibarsız- laştırmaya çalıştılar. 555 Eylem yapılacak iller: Kayseri, İçel, Samsun, Artvin, İstanbul, İzmir, Bursa, Afyon, Trabzon, Gaziantep, Siirt, Çorum, Kars, Edirne ve Kastamonu 556 1 Aralık’ta çıkacak olan sayıda yazıları bulunacak kişiler: Talip Apaydın, Sadun Aren, Fikret Başkaya, Fakir Baykurt, Mehmet Bayrak, İcen Börtü- cene, Enver Gökçe, Kemal Özer ve İsmail Uyaroğlu. 557 Bu yazıda “Kadın Hareketi Nedir? Kadın ve Eğitim, Türkiye’de Emekçi Ka- dınlarımızın Durumu, Sağlık ve Eğitim, Kadınların Kurtuluşu” gibi başlık- lar bulunmaktadır. 558 Çakır konuşmasında, iki aylık görev dönemini değerlendirmekte, öğret- menlere yönelik saldırı ve baskılara örnekler vererek değinmekte, sürgün- ler ve kıyımlar karşısında sessiz kalamayacaklarını anlatmaktadır. 559 Öğretmenlere yönelik baskı ve şiddetin arttığı bir dönemde kongresini yapan 58 şubenin hiçbirinin başkanı kadın değildir. Bu 58 şubenin 290 yöneticisinden ancak 17’si kadındır. Bu arada TÖB-DER Ulubey Şubesi’ni ayrı bir yere koymak gerekir. Çünkü 5 yöneticinin 3’ü kadın. (İ.A) 560 Milliyet Gazetesi’nin 19.11.1975 tarihli sayısında yer alan aşağıdaki ha- ber, TÖB-DER’in böyle bir mitingi düzenlemesinin haklılığını ortaya koy- maktadır. Haber şöyle; “Kayseri’nin Develi ilçesindeki Endüstri meslek Lisesinde okuyan bir grup öğrenci TÖB-DER binasını tahrip ederek bazı öğretmenleri tartaklamışlardır. Olaylarla ilgili 10 kişi gözaltına alınmış- tır.” 561 Bildirinin özgün hali Ankara Milli Kütüphanede bulunmaktadır. Buraya bir örneğini aktardık. 562 Bu örnekler içinde en dikkat çekici olanı TÖB-DER Isparta şube Başkanı Avni Maviş’in tutuklanmasıdır. Maviş, Köy Enstitülerini Anma Günü’nde üyelere armağan etmek üzere Köy Enstitüsü rozetleri getirtir. Ancak “Köy Enstitüsü Rozeti yoluyla Komünizm propagandası yapmak” suçuyla tutuk- lanır.
563 Sakıp Sabancı “İşçiler memurlaştırılmalı”, Sezai Dıplan “Grevler kısıtlan- malı”, Halit Narin “Ücretler dondurulmalı”, Hami Kartay “Toplu sözleşme düzeni değiştirilmeli”, Rafet İbrahimoğlu “Sendikalar siyasete bulaşma- malı”
564 Milliyet Gazetesi’nin; 23 Kasım 1975 tarihli sayısında “Hükümet Valiler- den TÖB-DER Mitinglerinin Önlenmesini İstedi” başlıklı bir haber yer al- maktadır. Haberde şu görüşlere yer verilmektedir:
Son öğrenci ve gençlik olayları nedeniyle TÖB-DER’in 6 Aralık’ta bütün yurtta düzenleyeceği “Hayat Pahalılığını ve Faşist Baskıları Protesto” mi- ting ve yürüyüşlerinin önlenmesi için valilere uyarıda bulunulmuştur. Ge- çen yılki TÖB-DER toplantılarında çıkan olaylar ve son gençlik olaylarının yarattığı gerginlik neden olarak gösterilmiştir. 275
TÖB-DER’in yapmayı planladığı miting ve yürüyüşleri yasakladı. Aksine durum olursa TÖB-DER kapatılacak ve yöneticileri mahkemeye verilecek- tir.
vaz geçtiğini açıklamıştır. Buna göre Samsun’da miting ve yürüyüş, Edirne, Bursa, İzmir, Kayseri, Kars, Trabzon ve Gaziantep’te yalnızca miting düzen- lenecektir” haberi bulunmaktadır.
Milliyet Gazetesi; 7 Aralık 1975. “TÖB-DER; Mitinglerinin Yasadışı Bulun- masını Kınadı” başlıklı haberde “TÖB-DER Başkanının basın toplantısına gelen bir grup genç “TÖB-DER’i pasif davranmakla suçladı” ifadeleri yer almaktadır. 565 Burada sendika olarak DİSK ve siyasi parti olarak CHP kastedilmektedir. 566 1 Aralık günü İTÜ önünde Halit Pelitözü ve Cezmi Yılmaz, 5 Aralık’ta Ma- latya’da Kazım Göltaş adlı devrimci öğrenciler faşistler tarafından öldü- rülmüştür.(İ.A) 567 Kitlesel öğretmen kıyımının sürdüğü bu dönemde Eceabat, Saruhanlı ve Ergani’de halk öğretmenlere sahip çıkmak için protesto yürüyüşleri dü- zenlemiştir. Ayrıca Ergani’de öğrenciler derslere girmeyerek boykot yap- mışlardır. (İ.A) 568 Bu konularla ilgili bilgiler kitabımızın muhtelif yerlerinde bulunmaktadır. (İ.A) 569 Yeni Ortam Gazetesi’nde Aydın Engin’in “Bugün Bir Demokrasi Sınavı Var”, Yürüyüş Dergisi’nde “Üç Örgüt Dört Tavır” başlıklı yazılarla “TÖB- DER Mitingini Destekleyen Kuruluşlar” yazısı bulunuyor. Bu yazılara göre TSİP, TEP, TİP, İKD, Sosyal-İş, ASİS Sendikası mitingi destekleyen kuruluş- lardır.
1976 277 TÖB-DER Gazetesi’nin 111. sayısı 1 Ocak 1976 tarihinde çıkmıştır. Manşetinde “İşçi-Memur Ayırımı- na Hayır” başlıklı bir yazıyla TÖB- DER Genel Başkanı Cemil Çakır im- zalı “Yeni Yıla Girerken” başlıklı bir değerlendirme yazısı bulunuyor. 1975 yılını değerlendirdiği bu yazısında özetle;
Gazetenin 2. sayfasında Binali Seferoğlu imzalı “Müfettişlik ve Denet- leme”, Yaşar Öztaş imzalı “Yaz Okulları” başlıklı yazılara yer verilmiştir. 3. sayfada “Memurların Sosyal Güvenliği ve Gerçekler”, İlhan Alkan imzalı “Saruhanlı Raporu” 570
başlıklı yazılar bulunmaktadır. 4. sayfada Nevzat Deringöl imzalı “Yayın Organı Üzerine” 571 ve Ömer Aslan imzalı “Bir Kararın Yankıları” başlıklı yazılara yer verilmiştir. 5. sayfada “Adana Devlet Güvenlik Mahkemesi’nin Bir Kararı” 572
ve 20 kişilik “Parçalanan 278 Ailelerin Listesi” yayınlanmaktadır. 6.sayfada 200 kişilik “Kıyım Listesi”, 7. sayfada ise “Kongrelerini Yapan Şubelerimiz” 573 Gazetenin arka sayfa- sında ise TÖB-DER Genel Başkanı Cemil Çakır’ın 15 Aralık 1975’te Şube Başkanları Toplantısı”nda yaptığı konuşma “Genel Başkanın Konuşması” başlığıyla yayınlanmıştır. 574
15 Ocak 1976 tarihli 112. sayının man- şetinde “Faşist Baskılara Hayır” habe- ri okunmaktadır. Yazıya göre TÖB-DER Genel Başkanı Cemil Çakır, basına yap- tığı açıklamada “İşçi-Memur ayrımına
Ön sayfada ayrıca “Neşet Günal Sergi Açtı”, “Güney Şubemiz Kapatıldı”, “Fo- toğraf Sanatçısı İrfan Demirkol Mah- kum Oldu” 575
“Van Alparsan İlk Öğretmen Okulu Öğrencileri Kıyıldı” 2. sayfadaki “Haberler” başlığında göze çarpanlar şöyle: “Silopi Şubemiz Gece Saldırıya Uğradı”, Devrimci Körler, “Körler Eğitim ve Kültür Der- neği Kuruldu”, “Malatya’da İlerici Öğretmenlere Baskı”, “Sedat Ege ve Hikmet Orakçı Sürüldü”, “Polis Urfa Şubemizde Arama Yaptı”, “Pazarcık Şubesinin Oynadığı Alpagut Olayı Adlı Oyun Kaymakamlıkça Yasaklan- dı”, “ODTÜ Öğrencileri Sokaklarda Kurşunlanıyor.” 3. sayfada geçen sayıda birinci bölümü yayınlanan “Memurların Sosyal Güvenliği ve Gerçekler” yazısının ikinci bölümü yer almaktadır. 4. sayfa- da “Milli Eğitim Bakanı İçin Senato Araştırması İstendi”, 576 “Açığa Alı- nan ve Görevine Son Verilen 48 Üyeye Aylık Ödeniyor”, “Tokat’ta Faşist Terör”, “6 Öğretmen Açığa Alındı” 5. sayfada “Yöresel Tiyatroların Oluşması, Yaygınlaşması ve TÖB-DER” ve “18 Demokratik Kuruluşun Ortak Basın Toplantısı” başlıklı yazılar yer almaktadır. 577
6. sayfada “Yaz Okulu” ve “Katsayının Niçin 17 Olmasını İstiyoruz” baş- lıklı yazılara yer verilmiştir. Son sayfada TÖB-DER Genel Merkezi “Muha-
279 sebe Raporu”, “Safranbolu Öğretmenleri Lokale Kavuştu” ve “Eskişehir Şubesinin Basın Bülteni” adlı yazılar bulunmaktadır. TÖB-DER Gazetesi’nin 113. sayısı 1 Şubat 1976 tarihlidir. Manşeti uzun olmakla birlikte o günlerin Türkiye’si- nin siyasi durumunu özetler gibidir:
le şu görüşlere yer verilmektedir: “Faşistlerin diğer öğretim kurum- larının da kapatılmasını hedef alan saldırıları Anadolu’daki ortaöğretim kurumlarında, özellikle öğretmen liselerinde artarak sürüyor. (…) Binlerce öğrenci can güvenliği olmadığı için okulları terk ediyor. İlgililer olaylara seyirci kalıyor. Hatta seyirci kal- maktan da ötede saldırganlara yardımcı oluyor.” Gazetenin ön sayfasında “Güney Şubemiz Açıldı”, 578 “Milli Eğitim Bakan- lığı Orta Dereceli Okul Kütüphanelerinde ve Sınıf Kitaplığında Bulunan Sakıncalı Kitapları Toplatarak Yaktırdı”, “Konya Şubemiz Kapatıldı”, 579
“Pazarcık’ta Provakasyon”, “Bilim Yargılanıyor” 580
öğrenci ve öğretmenlerin isimleri Nuray Erenler’in fotoğrafıyla birlikte yayınlanmıştır. “Ergani Raporu” başlıklı yazıda ise Ergani’den sürülen 20 öğretmenin adları sıralanmıştır. Diğer bir haberin başlığı da şöyle; “Muh-
581
3. sayfada yer alan başlıklar şöyle; “TÖB-DER Genel Merkezi’nin Muha- sebe Raporu”, “Danıştay’a Dava Açıp Kazananlar Listesi”, “Kısa Dönem Yedek Subaylar Vergi İadesi Alacaklar” 4. sayfada “Türkiye Yazarlar Sendikası Milli Eğitim Bakanını Kınadı” yazısı bulunuyor. Türkiye Yazarlar Sendikası Başkanı Aziz Nesin, 17 Ocak 1976 günü MEB’in kitap yasağını protesto eden bir basın toplantısı yap- tı.
582 Nesin, basın toplantısında özetle şu görüşlere yer vermiştir: 280 “(…) Tebliğler Dergisi’nde yayınlanan (19 Ekim 1975 tarih ve 379- 23642 sayılı) bakanlık buyruğuyla, Bakanın anlayışına, daha doğrusu anlayış- sızlığına uygun kafa yapısında olan okul görevlileri eliyle, ancak 40 yıl önce Nazi Almanyasında ve Faşist İtalyasında benzerleri görülmüş olan kitap düşmanlığı ve kitap kıyımı başlatılmıştır. (…) Bu genelge ile büyük İngiliz klasiklerinden Charles Dickens’in, Nobel ödüllü büyük Fransız Al- bert Camus’un, büyük Rus klasiklerinden Dotovyevski ve Gogol’ün ki- tapları, Türk kültürüne onur vermiş ve Türk edebiyatının klasikleri ara- sına girmiş olan ve bu gün hayatta olmayan Cevat Fehmi Başkut’un, Sabahattin Ali’nin, Orhan Kemal’in, Kemal Tahir’in kitapları, günümüz yazarlarından ve Türk edebiyatını dünyaya tanıtarak Türkiye’mizi dünya- da kitap düşmanı Bakan Ali Naili Erdem’den çok daha iyi temsil eden ve bu temsile layık olan, kültür bayrağımızı bütün dünyada dalgalandıran günümüz yazarlarından Oktay Akbal’ın, Refik Erduran’ın, Afet Muhtere- moğlu’nun, Tarık Dursun’un, Rıfat Ilgaz’ın, Kemal Bilbaşar’ın, Mahmut Makal’ın, Fakir Baykurt’un, Çetin Altan’ın, Yaşar Kemal’in, Aziz nesin’in kitapları da okul ve sınıf kitaplarından toplatılmıştır. Kitap toplama sıra- sı, Esat Mahmut Karakurt’a, emekli öğretmen Eflatun Cem Güney’e dek varmıştır. (…) Şunu iyice bilsinler ki, kitap toplatmalar, en büyük yargıç olan tarih önünde suçludurlar ve soylarından gelen kendi çocukları ve to- runları, kitap toplatan zorbalar olarak, onların adlarını anmaktan utanç duyacaklardır.” 583
5. sayfada TÖB-DER Genel Merkezi Basın Bürosu tarafından kamuoyuna duyurulan “Pazarcık’ta Provakasyon” başlıklı yazıya yer verilmiştir. Ra- porda özetle; “İlçede polis destekli faşist saldırıların yoğunlaştığı, TÖB- DER’li iki öğretmenin saldırı sonucu yaralandığı ve Alevi yurttaşların büyük tedirginlik içinde oldukları, Pazarcık olayları demokrasiden yana bütün kişi ve kuruluşları hedef almış, iğrenç tertiplerin bir halkasıdır. Pazarcık olayları halkı birbirine düşürmek isteyen faşistlerin suçüstü yakalanışlarıdır” görüşlerine yer verilmiştir. 584
Yine aynı sayfada Eğridir Lisesi öğretmenlerinin okuldaki faşist baskıları anlattıkları “Eğridir Mek- tubu” da bulunmaktadır. 6. sayfada “Öğretmen Liselerinde ve Eğitim Enstitülerinde Can Güven- liği” ve “Körler Eğitim ve Kültür Derneği’nin TÖB-DER Üyelerine Duyu- rusu” başlıklı yazılar yer bulmuş kendine. 7. sayfada “Haberler” başlıklı 281 bölüm var. Burada yer alan bazı haber başlıkları şöyle; “Faşist Militanlar Manavgat İlköğretim Müdürünü Dövdü”, “Çanakkale’de Üç Üyemiz Açı-
taşıma İzni İstedi”, “Faşist Militanlar Yayladağ Şubemizin Camlarını Kır- dı”, “Maraş Eğitim Enstitüsü’ ne Haksız Olarak 40 Faşist Militanın Kaydı Yapıldı”, “Can Güvenliği Olmadığı İçin Tokat Eğitim Enstitüsünde 150 Öğrenci Derslere Girmiyor”, “Kıyımlar Ardahan’a Sıçradı”, “Malatya Hal- kı Valiliğe Dilekçe Vererek Faşist Baskıları Protesto Etti” 15 Şubat 1976 tarihinde çıkan TÖB-DER Gazetesi’nin sayısı 114’tür. Manşetinde “Şubele- rimize Baskılar Sürüyor” ha- beri, haberin alt başlıklarında ise “Rize Şubemiz Faaliyetten
585
, “Fatsa ve Ka- vak Şubelerimiz Kapatıldı” 586
, “Faşistler Sungurlu’da İki Üye- mizi Yaraladı.” Haberleri bu- lunmaktadır. “Örgütümüze Yapılan Baskıları Kınayalım” başlıklı yazıda ise özetle şu görüşler dile getirilmektedir: “ (…) 6 Aralık eylemleri bahane edilerek örgütümüze yönelik saldırılar yoğunlaştırıldı. (…) Anti-demokratik Dernekler Kanunu’nun 45.maddesine sarılan vali ve kaymakamlar sudan bahaneler yaratarak örgütlerimizi kapatmaya veya faaliyetten alıkoymaya çalışıyorlar. (…) Tüm ilericileri, yurtseverleri, demokratları demokratik ve politik örgütleri özellikle de TÖB-DER şube- lerimizi, bu kapatma işlemini yürüten vali ve kaymakamları telgraflarla protesto etmeye çağırıyoruz.” “Başyazı” da “Görevimiz” başlıklı bir yazıya yer verilmiştir. Yazının sonuç bölümü şöyle; “GÖREVİMİZ” “İktidar iç ve dış çelişkilerinden dolayı bu gün en zayıf durumunu ya- şamaktadır. İlerici ve demokratik güçlere düşen görev; faşist tırmanışı kurumlaştırmadan bu iktidarın yerine demokratik bir iktidarın iş başına 282 getirilmesidir. Gerici iktidarın çıkarmak istediği yasa tasarılarının engel- lenmesi için faşizmden zarar gören tüm güçlerle el ele verilmesidir. Gericiliğe ve faşizme karşı olan tüm güçler; sosyalistler, demokratlar, sol- cular, sosyal demokratlar, radikaller önlerindeki acil görev için, bu güçle- ri birleştirecek bir eylem ve birlik programı yapmalıdırlar. Faşizme geçit vermeyecek en temel güç olan işçi sınıfı etrafında bu eylem ve birlik prog- ramını gerçekleştirmek ve hayata geçirmek yerine getirilmesi gereken ilk görevdir.” 2. sayfada “Demokratik Kuruluşların Ortak Basın Duyurusu”na yer ve- rilmiştir. Aralarında TÖB-DER’in de bulunduğu 7 demokratik kuruluş me- murlara uygulanacak olan katsayılarla ilgili olarak 29 Ocak 1976’da ortak basın açıklaması yapmıştır. Aynı sayfada Pazarcık Olayları nedeniyle MHP yetkililerinin TÖB-DER’i suçlamasını yayınlayan TRT’nin protesto edildiği basın metni ile 33 kişilik “Parçalanan Ailelerin Listesi” yayınlanmıştır. 3. sayfada TÖB-DER şubelerince hazırlanan ve ilçelerindeki baskıları, sal- dırıları anlatan “Kahta Raporu” ve “Gazipaşa Raporu” ile Binali Seferoğ- lu imzalı “Katsayı Donduruldu” başlıklı yazılar yer almaktadır. 4.sayfada Kenan Coşar’ın saldırıya uğradığı ve yaralandığı gelişmeleri anlatan “Os-
ladığı “Muhasebe Raporu” bulunuyor. 5.sayfada Sabri Kaçar tarafından hazırlanan “Gümüşhane Raporu” yer almıştır. 6.sayfada 180 kişilik “Kı- yım Listesi” yayınlanmıştır. 7.sayfada “Kongrelerini Yapan Şubelerimiz” başlıklı listeye yer verilmiş. 587
Gazetenin son sayfasında “Şubelerimize ve Üyelerimize Baskılar Sürüyor” başlığında saldırıya uğrayan Kenan Coşar ve Hüseyin Çakmak’ın fotoğrafları ile “Silvan Şube Başkanına Diyarba- kır’da İşkence Yapıldı”, “Faşistler Ayvalık Şubemizi Bastı”, “Hekimhan’da Faşist Terör” başlıklı haberler yer almaktadır. 588
Download 3.81 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling