Tolibi ilm bezagi 1-dars ِﻢﯿ ِﺣﱠﺮﻟا ِﻦَﻤْﺣﱠﺮﻟا ِ ﱠ� ِﻢْﺴِﺑ

 
َرَكَذَو
َ ��ٱ
�ٗر�ِث
َك
٢١
ﵞ
 
“
Darhaqiqat, Allohdan va Oxirat kunidan umidvor 
bo‘lganlar va Allohni ko‘p zikr qilganlar uchun Rosulullohda 
go‘zal o‘rnak bor” (Ahzob, 21). 
Rasululloh solllallohu alayhi vasallam sahobalarga mashhur 
hadisda Jibril alayhissaom bilan bo‘lgan savol javobda ta’lim beruvchi 
ustozni tolibi ilmlarga bo‘lgan muomalasi va tolibi ilmning ham 

---

9 
uztoziga bo‘lgan odobini amalda ko‘rsatib berganlar. Alloh subhanahu 
va taoloning nazdida shar’iy ilmni qadri yuksak bo‘lgani bois, 
Qur’onda ilmdan boshqa biror narsani ziyoda qilishini so‘rab duo 
qilishga targ‘ib qilmadi. 
ﵟ
لُقَو
ِّب�ر
يِ�ۡدِز
اٗمۡلِع
١١٤
ﵞ
 
 
Ayting: “Parvardigorim, ilmimni yanada ziyoda qilgin”. 
(Toha,114) 
Shariat ilmi oddiy ilmlar kabi bo‘lmagani kabi, uni har kim ham 
egallay olavermaydi. Uning ham o‘ziga yarasha mashaqqati bo‘ladi. 
Ushbu mashaqqatlarni yengib o‘tgan, qiyinchiliklarga sabr qilgan, 
o‘rni kelganda tunni kunga ulagan kishilargina bu oliy maqomga 
erishadilar. Shunday ekan, olimlarga nisbatan oddiy ko‘z bilan 
qaramaylik. Ular ummat to‘g‘ri
yo‘lni topishi uchun bor imkoniyatlarini sarflamoqdalar. Bizlar shirin 
uyquda bo‘lgan paytimizda ular kitob bitmoqda, bizlar ayrim ishlar 
bilan ovora bo‘lgan paytimizda ular ma’rifat ziyosini tarqatish borasida 
bosh qotirmoqda. Qolaversa, bunday kimsalarni Alloh taolo ham 
boshqa jonzotlar ham yaxshi ko‘rishi borasida hadis vorid bo‘lgan. 
Demak, ulamolarimiz oddiy kishilar emas, payg‘ambarlarning 
merosxo‘rlaridir. Ular odamlarni hidoyatga chaqirgani uchun Alloh 
taolo ularni yaxshi ko‘radi. Alloh yaxshi ko‘rganni esa farishtalar va 
boshqa barcha maxluqotlar yaxshi ko‘radi. Olimlarning olimning 
haqqiga duo qiladi, istig‘for aytadi, ularga doimo yaxshilik yetishi 
tarafdori bo‘ladi. Bu ham bo‘lsa olim bo‘lish naqadar fazl ekanini 
ko‘rsatadi. 
Ulamolar ana o‘sha muqaddas merosni qabul qilib olgan ulug‘ 
zotlardir. Ular Muhammad sollallohu alayhi vasallamning muborak 
ishlarining davomchilaridir. Ular kishilarga Qur’on va sunnatni hamda 
Islom ta’limotlarini bayon qiluvchi hidoyat yulduzlaridir. Ular 
kishilarni hidoyat yo‘liga chaqirib, zalolat yo‘lidan 
qaytarishadi. Olimlar shariat ahkomlarini ummatga yetkazish orqali 

---

10 
ko‘p yaxshiliklarni qo‘lga kiritadi, ajr-mukofotlarga ega bo‘ladi.Shu 
bois ham salaflar oyat va hadislarga amal qilgan holda olimlarga 
nisbatan o‘zgacha munosabatda bo‘lib kelishgan. Ular o‘z ulamolarini 
g‘oyatda hurmat qilganlar, e’zozlaganlar. Har bir ishni ulardan so‘rab, 
amallarini shariatimizga moslab bajarishga harakat qilganlar. Duolarini 
olganlar farzandlariga munosib ism tanlab berish borasida ham ulardan 
maslahat olganlar. Ularning so‘zlariga quloq tutib, astoydil bajarishga 
intilganlar. 
Biz ham ulamolarimizning hurmatlarini joyiga qo‘yishimiz 
lozim. Aks holda hadisda zikr qilinganlar qatoridan chiqib qolamiz.