Томларватомқ

Муҳаррирлар:Б.С.Содиқов (ЎзР Қурилиш вазирлиги),Р.Р.Қодиров («ToshuyjoyLITI»AЖ).


ТАСДИҚЛАШ УЧУН ТАЙЁРЛАНДИ: ЎзР Қурилиш вазирлигинингЯнги технологияларни жорий қилишнинг техник меъёрлаштириш бошқармаси (Д.А.Аҳмедов).


КЕЛИШИЛДИ: ЎзР Соғликни сақлаш вазирлиги, ЎзР Фавқулотда ҳодисалар вазирлигининг Ёнғин ҳавфсизлиги бош бошқармаси билан.

Мазкур ҳужжат Ўзбекистон Республикаси Давлат архитектура ва қурилиш қўмитасининг рухсатисиз тўла ёки қисман чоп қилиниши, кўпайтирилиши ва тарқатилиши мумкин эмас.

Ўзбекистон Республикаси Қурилиш вазирлиги (ЎзР Қурилиш вазирлиги)	Қурилиш меъёрлари ва қоидалари	2.03.10-2019 ҚМҚ
	ТОМЛАР ВА ТОМҚОПЛАМАЛАР	2.03.10-95*ҚМҚ ўрнига

1. УМУМИЙ ҲОЛАТЛАР


1.1.Мазкур меъёрлар ва қоидалар ҳамма турдаги бино ва иншоотларнинг томлари ва томқопламаларини лойиҳалашда риоя қилиш зарур бўлган талабларни белгилайди, қоплама ости фазоси ва томқопламага тегишли меъёрларга мувофиқ махсус талаблар қўйиладиган бино ва иншоотлар бундан мустасно.
1.2. Томлар ва топқопламаларни лойиҳалаштириш Ўзбекистон Республикасининг “Техник жихатдан тартибга солиш тўғрисида”ги Қонунига мувофиқ мазкур меъёрларда белгиланган талаблар ҳисобга олинган ҳолда амалга оширилиши лозим.Бинолар томларини лойиҳалашда мазкур меъёрлар билан бир қаторда тегишли махсус меъёрий ҳужжатлар талаблари ҳам ҳисобга олиниши шарт, чунончи: ёнғинга қарши меъёрлар, сейсмик районлар, чўкувчан грунтлар ва ер ости ишлари олиб бориладиган ҳудудлардаги қурилиш меъёрлари, шунингдек экологик меъёрлар, улар ишлаб чиқилиб амалга жорий қилинишига қараб.
Томнинг кўтариб турувчи қисмидаги конструкциялар – стропиллар, фермалар, прогонлар, панеллар ва ҳ.к., пўлат (ШНК 2.03.05), темир-бетон (ҚМҚ 2.03.01), ёғоч (ҚМҚ 2.03.08) ва бошқа конструкцияларнинг ҳисоблари ва конструкцияланишини тартибга соладиган амалдаги меъёрий ҳужжатлар бўйича лойиҳалаштирилиши керак.
Яхлит турар жой биноларини қуришда ШНК 2.01.02 ва ШНК 2.08.01 талабларига мувофиқ ёнғинга қарши деворларни ўрнатиш талаб қилинади.
1.3. Томқопламалар ва томёпмалар элементлари учун ишлатиладиган материаллар амалдаги стандартлар ва мазкур меъёрлар талабларига жавоб бериши керак. Шунингдек мослик сертификатларига эга материалларни қўллашга йўл қўйилади.
Биноларнинг энергиясамарадорлигини таъминлаш мақсадида материалларни танлашда ишлаб-чиқаришда ва эксплуатация қилиш шароитларида энергиятежамлилиги билан ажралиб турадиган материаллар биринчи ўринда туриши керак.

«ToshuyjoyLITI» Акционерлик жамияти томонидан киритилди.

Ўзбекистон Республикаси Қурилиш вазирлигининг 2019 й. 15 октябрдаги 480-сон буйруғи билан тасдиқданди

Амалга киритилиш муддати 2019 йилнинг 15 октябридан

Томлар ва томқопламаларнингёнғинбардошлилик чегараси, стропиллар ва чордоқ ёпмалари обрешеткалари материалларининг ёнувчанлик гуруҳлари, шунингдек томқопламаларнинг максимал йўл қўйиладиганмайдонлари “Ёнғин тарқалишини олдини олиш бўйича методик тавсиялар” (ШНК 2.01.02-94) талаблари ҳисобга олинган холда лойиҳаланиши керак.

1.4. Ишлаб чиқариш ва омборхона бинолари томқопламаларида, ёнадиган ёки қийин ёнадиган иситкичдан фойдаланилган ҳолларда, ёнғинга қарши зоналар орасидаги майдонлар ўлчамлари, ёнғинга қарши зонанинг тузилиши ҳамда томқопламанинг ёнғинга қарши деворлар билан кесишиш жойларини “Бино ва иншоотларнинг ёнғин ҳавфсизлиги” ШНК 2.01.02-04 талабларига ва соҳамеъёрларига мувофиқ лойиҳалаш лозим.
1.5. Томлар ва томқопламаларнингишчи чизмаларида қуйидагилар кўрсатилиши керак:

• 
  том ва томқоплама конструкцияси;
  
• 
  материаллар ва буюмларнинг номи ва маркаси, давлатлараро ва давлат стандартлари ва амалдаги бошқа меъёрий ҳужжатларга ҳаволалар билан;
  
• 
  нишабларнинг катталиги, деформация чокларининг жойлашиш ерлари, сув оқиб тушадиган воронкалар, канализация тикқувурлари, зенит фонарлари, вентиляция шахталари, люклар, радиотелеантенна тиргаклари ва тортқиларининг ҳамда томқоплама юзасига чиқариладиган бошқа элементларнинг ўрнатилиш ерлари, шунингдек том ва томқопламанинг деворлар, парапетлар, шахталар, вентиляция тирговичлари ва бошқа конструктив элементларлар билан бирикиб келган деталлари;
  
• 
  материаллар технологияси ва сифатига қўйиладиган мажбурий талаблар, шу жумладан экологик хавфсизликни таъминлайдиган талаблар;
  
• 
  том конструкциясининг 2.01.04 ҚМҚ бўйича қабул қилинган иссиқни сақлаш ва талабдаги иссиққа чидамлилик даражасига мувофиқ иссиқлик-техник хоссаларини таъминлайдиган техник ечимлар;
  
• 
  чордоқсиз томқопламалар ва чордоқ ораёпмалари бўйича қабул қилинган техник ечимларнинг ҳисобий иссиқлик-техник кўрсаткичлари (иссиқлик узатилишига келтирилган қаршилик, иссиққа чидамлилик), улардан янги биноларни қуриш ва мавжудларини реконструкция қилишда ШНК 1.03.01 га мувофиқ энергетик паспортларда фойдаланиш учун;
  

- қурилиш-монтаж ишларини олиб боришда ёнғинга қарши ҳимоя ва ёнғин ҳавфсизлигиқоидаларининг бажарилиши устидан назорат бўйича чора-тадбирлар.
1.6. Мазкур меъёрларда ишлатилган меъёрий иқтибослар 1А-иловада, қабул қилинган атамалар ва таърифлар эса 1Б-иловада келтирилди.