To’rt bosqichga bo’linishi mumkin. 1-bosqich, mijoz bilan tanishish va suhbat boshlanishi

4-bosqich. Konsul’tativ suhbatni yakunlash.
Bosqichning davomiyligi 5-10 minutni tashkil qiladi, o’rtacha konsul’tativ suhbati - 45 daqiqa-1 soat 10 daqiqa. Ushbu bosqichda odatda quyidagi harakatlar psixolog-maslahatchi tomonidan amalga oshiriladi:
1. Suhbat natijalarini sarhisob qilish (qabul paytida sodir bo’lgan barcha narsalarning qisqacha xulosasi). Buning sababi, suhbat oxirida takrorlangan narsa yaxshiroq esda qolishi.
2. Mijozning psixokonsul’tant yoki boshqa kerakli mutaxassislar bilan kelajakdagi munosabatlariga oid masalalarni muhokama qilish. Boshqa mutaxassislarning manzili (masalan, narkolog) va tayinlanish vaqti ko’rsatilgan. Keyingi uchrashuvlar davomida qanday vazifalar hal etilishi va buning uchun qancha aniq uchrashuvlar zarur bo’lishi mumkinligi aniqlanadi. Bu savolni noaniq qoldirgandan ko’ra, navbatdagi uchrashuvni oldindan tashkil qilish yaxshiroqdir. Uchrashuv joyi va vaqti doimiy bo’lishi yaxshiroqdir. Mijozni boshqa maslahatchiga yo’naltirish masalasi hal qilinmoqda.
3. Maslahatchining mijoz bilan xayrlashuvi. Mijozni hech bo’lmaganda eshikka olib borish kerak, xayrlashishda bir nechta iliq so’zlarni ayting.
S.A.Kapustin psixokonsul’tatsiya psixolog bilan yaxshi olib borganidan so’ng, mijoz qarama-qarshi tanlov, tanlovning noaniqligi holatiga duch keladi, ya’ni muammoni hal qilishni boshlash yoki avvalgidek yashash. Mijozning o’z muammolarini hal qilishni boshlash istagi va xohishiga to’sqinlik qiladigan jiddiy holatlar mavjud:
1. Mijoz unga mavjudligining ma’lum bir mazmunliligini his qilgan barcha narsalardan (avvalgi ideallar, turmush tarzi) voz kechishi kerak.
2. Mijoz o’z muammolarini xolisona hal qila boshlaganda, u va uning yaqin odamlari bilan sodir bo’lgan, juda fojiali voqealar va mojarolar uchun, avvalgi qadr-qimmatini yo’qotish uchun, o’z aybini tan olishga majbur.
3. Mijoz o’z muammolarini hal qilishga kirishib, ularni hal qilish uchun javobgarlik yukini oladi, bunga vaqt va kuch sarflashga majbur bo’ladi.
Ushbu nomuvofiqlik holati, tanlovning noaniqligi bir necha soniyadan bir necha kungacha davom etadi va mijozning o’zi va o’z holati to’g’risida tushunchalarini kengaytirish, o’zgarishlarga asos yaratish mumkin bo’lganligini ko’rsatadi. Bu kuchli ruhiy shok holati tashqi ko’rinishda chalkashlik, aybdorlik, tajovuz, pushaymonlik, yaralangan mag’rurlik, umidsizlik, umid kabi ko’rinishi mumkin; mulohaza yuritish, muammo haqida o’ylash holati; maslahatchi bilan ichki qarama-qarshilik holati (uni obro’sizlantirishga urinishlar).
S.A.Kapustinning fikriga ko’ra, tanlovning