Toshkent arxitektura qurilish instituti surayyo Adilovna Qodirova Nigora Xusanboyevna Mirzaahmedova

Toshkent Davlat sirk 
 
 
 

---

132 
5. ME’MORIY ATAMALARNING IZOHLI LUG‘ATI
 
Akropol – qadimgi greklar shahrining tepalikda joylashgan va 
mustahkamlangan qismi; 
Ampir – G‘arbiy Yevropa arxitekturasidagi so‘nggi klassitsizm uslubi (X1X 
asrning birinchi choragi) . Fransiyada Napoleon 1 imperiyasi davrida paydo bo‘lgan; 
bu uslubga klassik monumental shakllar xos; Qadimgi Rimdagi dekorativ 
elementlarga murojaat etiladi. Ba’zida X1X asrning 20-30 yillaridagi rus 
klassitsizimining o‘ziga xos bo‘lgan variantini ham “ampir” deb atashadi.
Antablement – oraliqni yopuvchi to‘sin yoki devorning arxitrav, friz va 
karnizdan iborat bo‘lgan yuqori qismi. 
Anfilada – bir o‘qda joylashgan va eshiklar orqali bog‘langan xonalar va 
zallarning qatori; 
Arkada – bir xil ravoq (arka) larning qatori; 
Ravoq (arka) – devordagi o‘yiq yoki ikki ustun oralig‘ining egri chiziqli 
yopilmasi; 
Arkbutan – binoning tashqarisida joylashgan holda gumbazning yukini 
ustunga (kontrfros)larga yoyib beruvchi tashqi tayanch ravoq. 
Arxitrav – asosiy to‘sin, antablementning quyi qismi; 
Atlant – to‘sinli yopilmani ko‘tarib turuvchi vertikal ustun vazifasini 
bajaruvchi erkak kishi figurasi; 
Atrium – Antik Rim turar joy binosidagi yuqoridan yoritiluvchi asosiy xona; 
Baza – ustunning quyi qismidagi tayanchi; 
Bazilika – ustunlar yordamida bir nechta neflarga bo‘lingan cho‘zinchoq 
to‘rtburchak shakldagi bino. 
O‘rtadagi asosiy nef yon tomondagilardan balandroq. Bazilikka Qadimgi 
Rimda paydo. Keyinchalik bazilikka xristian ibodatxonalarining keng tarqalgan 
kompozitsion turiga aylanadi. 
Balyustrada – ustki qismlari plita, perila bilan bog‘langan ustun 
(balyasina)lardan tashkil tongan balkon va zinapoyalarning to‘siqlari;