Toshkent arxitektura qurilish instituti surayyo Adilovna Qodirova Nigora Xusanboyevna Mirzaahmedova

Interer – binoning ko‘rinishi. 
Konnelyura – ustun tanasidagi vertikal chuqurchalar, kannelyuralar ustun 
sifatida soyalar o‘yinini hosil qiladi. 
Kapitel – ustun (yoki pilistr) ning yuqori qismi bo‘lib,uning tanasi va 
gorizontal to‘sin – antablement o‘rtasida joylashadi. 
Kariatida – to‘sinli orayopmani ko‘tarib turuvchi ayol tanasi ko‘rinishidagi 
vertikal tayanch. 
Karkas – binoning yuk ko‘taruvchi asosi, alohida sterjenlar – tayanchlar va 
to‘sinlarni bir – birlariga bog‘lash natijasida hosil bo‘ladi. 
Karniz – antablimentning eng yuqori qismi, devorning bo‘rtgan gorizontal 
qismi bo‘lib, uni yomg‘ir suvidan saqlaydi va bino tomini ko‘tarib turadi. 
Klassitsizm – XVII – XIX asr boshlaridagi arxitekturaviy uslub; u antik 
arxitektura asosida shakllangan. Klassitsizmga sodda geometrik shakllar, tarhning 
mantiqiy yechimlari, simmetrik yechimlar, devorni orderlar tizimi bilan 
bog‘lash,bezaklarning vazminligi xos. 
Konsol – bitta uchi (oxirgi qismi) bikr mahkamlangan konstruksiya elementi 
bo‘lib, u tayanch chegarasidan chiqib turadi: undan binoning chiqib turadigan 
qismlarini (balkonlar, karnizlar, soyabonlar) ushlab turishda foydalaniladi. 
Konstruktivizm – sovet arxitekturasi va 1920 yillardagi san’at yo‘nalishi; u 
industrial ishlab chiqarish va mashinali texnologiya, oddiy (sodda), 

---

135 
mantiqli,funksional jihatdan maqsadga muvofiq formalar bilan xaraketerlanadi. Aka-
uka L.A. Vesenin va A.A. Vesenin, M.Ya.Ginzburg, I.I.Leonidov 
konstruktivizmning taniqli namoyondalaridir. Ular Zamonaviy Arxitektura jamiyati 
a’zolari bo‘lishgan.
Kontrfors – devorning veritikal chiqib turuvchi qismi yoki inshootni yopib 
turuvchi svodiarning yon tirgaklaridan tushadigan yuklarni qabul qiladigan vertikal 
tayanch. 
Kybizm – XX asr boshlaridagi tasviriy san’atning modernistik oqimi. Rassom 
– kubistlar (musavvir-kubistlar) uchun formal eksprimentlar xarakterli bo‘lib, bu 
eksprementlar hajmli formallarning tekislikda konstrutsiyalashuvchi, real hayotda 
uchraydigan murakkab formallarning oddiy geometrik hajmlar (kub, konus, silindr) 
ga ajratilishi (yoyilishi). Kubistlarning tajribalari XX asrning boshlaridagi g‘arb 
arxitekturasining rivojiga katta ta’sir ko‘rsatadi. 
Metop – to‘g‘ri burchakli plitalar bo‘lib, doritik order frizali trigliflari (uchli 
gliflari)ning takrorlanishidan tashkil topgan bezaklar bilan qoplangan. 
Modern – XIX asr oxiri – XX asr boshlari arxitekturasidagi uslubiy yo‘nalish. 
U yangi texnik – konstruktiv vositalar, barcha elementlari yagona arnamental ritm 
va obrazli–simvolik g‘oyaga bo‘ysunadigan individuallashgan bino yaratish uchun 
erkin loyihalash bilan uzviy bog‘langandir. Fransiyada bu uslub “ar nuvo” (“yangi 
san’at”) nomi bilan, Germaniyada – “yuvendstil” (“yosh stil”), Avstriyada – 
“setsession” (“rassom”) nomi bilan rivojlangan va keng tarqalgan. 
X. Van de Velde (Belgiya), P.Olbrix (Avstriya), Ch.R. Makintosh (Angliya), 
A. Gaudi (Ispaniya), O.N. Shextel (Rossiya). 
Modulb – Inshoot va uning qismlari o‘lchamlarining karrali nisbatlarini 
ifodalash uchun qabul qilingan boshlang‘ich o‘lchov birligi. Quyma beton 
(temirbeton)–bevosta qurilish maydonida bajarilib, yechiladigan formaga 
(opalubkaga )quyilishi orqali bir butun holatda hosil qilinadigan konstruksiya.